Buxoro davlat universiteti tuproqshunoslik va geografiya

Tayanch tushunchalar 

1.  Mujassamlashuv  -  yoki  ishlab  chiqarishning  to'planishi,  yig'ilishi  xalq 

xo'jaligining barcha tarmoqlariga tegishlidir. Ammo geografik jihatdan u eng avvalo 

sanoat, qishloq xo'jaligi va transport, ya'ni moddiy sohalarda yaqqol namoyon bo'ladi. 

2.  Markazlashuv  -  mujassamlashuvning  bir  ko'rinishidir.  Bu  yerda  ishlab  chiqarish 

korxonalari  yoki boshqa tashkilotlar va sohalarni asosan birgina shaharda joylashuvi 

tushuniladi. 

3.  Ixtisoslashuv  -  ishlab  chiqarishini  ijtimoiy  tashkil  etishning  muhim  shakli  bo'lib, 

uni aniqlash uchun bir necha shart va sharoitlar zurur. Muhimi — mahsulot faqat shu 

joy  talabini  qondiribgina  qolmay,  balki  ortiqchasi  boshqa  rayonlarga  —  bozorga 

chiqarilishi yoki tovar xususiyatiga ega bo'lishi kerak 

4.  Kooperatsiya  -  pirovard  natijada  muayyan  bir  mahsulot  yaratish  uchun  turli 

korxonalarning hamkorligidir. 

5. Kombinatsiya (kombinatlash) - kooperatsiyaga o'xshab korxonalar birlashmasidan 

iborat.  Ammo  bu  yerda  tarqoq  holda  joylashgan  birlik  emas,  balki  ularning  hududiy 

umumiyligi tushuniladi. 

Testlar 

1. Quyidagilardan qaysi biri ishlab chiqarishini ijtimoiy tashkil etish shakli emas? 

A) Iqtisodiy rayonlashtirish 

 

B) Mujassamlashuv 

D) Ixtisoslashuv   

 

 

E) Kooperatsiya       F) Kombinatsiya 

2.  Toshkent  shahrida  mavjud  korxonalar  O'zbekiston  Respublikasi  sanoat 

mahsulotining  taxminan  20  foizini  beradi,  deganda  qanday  mujassamlashuvni 

nazarda tutgan bo'lamiz? 

A) Ishlab chiqarish darajasidagi  

B) Korxona darajasidagi 

D) Urbanistik 

 

E) Hududiy                F) Barcha javoblar noto'g'ri. 

3. Ixtisoslashuvni nechta bosqichi mavjud? 

A) 2             B) 3   

   D) 4  

        E) 5 

               F) 6 

4. Ixtisoslashuvni qanday turlarini bilasiz? 

A) Qism (detal) 

        B) Yarim tayyor mahsulot (polufabrikat) 

D) Texnologik         E) Predmet (tayyor mahsulot)      F) Barcha javoblar to'g'ri. 

5. Kooperatsiya shakli qaysi sanoat tarmog'ida aniq namoyon bo'ladi? 

A) Metallurgiya 

 

 

B) Energetika 

D) Yoqilgi   

 

 

E) Mashinasozlik              F) Kimyo.