Buxoro davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti «tuproqshunoslik va geografiya»

5. QAYTA ISHLANGAN MAHSULOTLARNING DEFEKTLARI
YAroqli deb topilgan mahsulot me’yoriy texnik xujjatlardagi talablarni hammasiga to‘liq javob berishi kerak. Mahsulotni joriy qilingan talablarga javob bermagan har-bir ko‘rsatgichi shu mahsulotning defekti hisoblanadi va agar mahsulotda bittagina defekt topilsa ham bunday mahsulot «defekt mahsulot» deyiladi.
Standart ko‘rsatgichlarga asoslangan holda defektlar bir necha ko‘rinishlarda shakllanadi:
aniq, yashiringan, o‘ta aniq, sezilarli, kam ahamiyatli, bartaraf qilinadigan, bartaraf qilinmaydigan.
Aniq defekt - aniqlash uchun me’yoriy xujjatlarida uni aniqlash qoidalari, uslublari va vositalari keltiriladi. Aniq defekt, odatda ko‘zga ko‘rinarli bo‘lib, taxminiy aniqlaniladi.
YAshirin defekt - aniqlash uchun me’yoriy xujjatlarida uni aniqlash qoidalari, uslublari va vositalari keltirilmagan. Ular mahsulotni sifatini buzganliklari bilan namoyon bo‘ladilar.
O‘ta aniq defekt - bunday sifat o‘zgarish yuzaga kelganda mahsulotni ishlatib bo‘lmaydi va zararli hisoblanadi (konservalardagi bombaj ).
Sezilarli defekt - bunday defekt mahsulotni maqsadga muvofiq qo‘llashga yoki uni saqlashga ta’sir ko‘rsatadi, lekin u o‘ta aniq defektdagi kabi mahsulotni yaroqsiz holga keltirmaydi ( mahsulotni mexanik shikastlanishi, deformatsiyalanishi va h.)
Kam ahamiyatli defekt - mahsulotning qo‘llanilishiga va saqlanishiga ta’sir ko‘rsatmaydi. Masalan: meva va sabzavotlar yuzasidagi sezilarsiz qirilishlar, kattaligi, shakli va rangini me’yoriy ko‘rsatgichdan farqlanishi va xokazo.
Bartaraf qilinadigan defekt - bartaraf qilish texnik jixatdan onson va iqtisodiy jihatdan samaradorli bo‘lgan sifat ko‘rsatgichlar kiradi. Masalan: metall bankalarning ustki qismini engil zanglashi.
Bartaraf qilinmaydigan defekt - yuzaga kelgan o‘zgarishlarni bartaraf qilib bo‘lmaydi yoki iste’molga yaroqsiz bo‘ladi. Masalan: shisha bankalarni sinishi va xokazolar.


1. 4. QISHLOQ XO‘JALIK MAHSULOTLARINI QAYTA ISHLASH TEXNOLOGIYASIDA QO‘LLANILADIGAN IDISH TURLARI