Buxoro davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti ekologiya kafedrasi

Yuraksimon  torol  - 

Qizilqum  va  Ustyurtda    tarqalgan  kamyob,  endem 

o‘simlik. Buyi 40 sm gacha etadigan, poyalari ko‘p boshchali, ko‘p yillik o‘t. Eski 

barg bandlarining  pardali qoldiqlari bilan  o‘ralgan. Poyalari 2-3 ta  va  undan  ham  

ko‘proq,  tuksiz,  shoxlangan.  Barglari  qalin  tukli,  poyaning  asosida  o‘rnashganlari 

ko‘p,  teskari  tuxumsimon,  tumtoq,  yirik  tishli  yoki  patsimon  bo‘lingan,  bandiga 

qarab  ingichkalasha  boradi.  Gullagan  paytida  shingilli  tig‘iz,  mevalash  davriga 

borib yoyiqlashadi. Kosacha barglari yumaloq, tumtoq, tashqi tomoni tukli. Mevasi 

quzoq  tuxumsimon.  Urug‘i  mayda,  qo‘ng‘ir  rangli.  Aprel-may  oylarida  gullab, 

may –  iyunda  mevasi etiladi. Qizilqumdagi  qoldiq tog‘lar (Quljuqtog‘,  Bukantog‘ 

va  Sultanvays)da  tarqalgan  (Qoraqalpog‘iston,  Buxoro  viloyati).  Qoldiq 

tog‘lardagi ola-jinsli, shag‘alli va qumli tuproqlarda tarqalgan. Soni ma’lum emas. 

Yakka-yakka va 3-5 to‘pdan iborat to‘plar hosil qilib o‘sadi.  Urug‘idan ko‘payadi. 

O‘simlikning  umumiy soni   va tuplarining holati  maxsus  o‘rganilmagan. Maxsus 

muhofaza tadbirlari ishlab chiqilmagan. Nurota quriqxonasida yangi turlarini izlab 

topish    ishlarini    davom    ettirish    va  uning  mavjudlarini  muhofaza  ostiga  olish 

zarur.