Buxoro davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti ekologiya kafedrasi

Amudaryo  oq  tushasi  –  Para  yeremostaxis  amudarinskiy  –  Rarae 

remostachys  transoxana  (Bunde).

  Qizilqumda  uchraydigan  kamyob,  endem 

o‘simlik.  Bo‘yi  25-40  sm  ga  etadigan  ko‘p  yillik  o‘t.  Ildizi  tugunaksimon 

yo‘g‘onlashgan.  Poyasi  tuksiz,  yuqori  qismi  shoxlangan.  Yopirma  barglari  uzun 

bandli,  patsimon  bo‘lingan,  qalami  bo‘lakchalardan  iborat,  ustki  tomoni  tukli, 

pastki tomoni tuksiz. Poyasidagi barglari nisbatan kichikroq, kamroq  bo‘lingan va  

qisqa  bandli.  Gullari  bittadan,  uzunligi  5  smga  etadigan  gulbandlarda  guloldi 

bargchalari  qo‘ltig‘ida  o‘rnashgan.  Guloldi  bargchalari  qalami,  kosachadan  1,5-2 

marta  qisqa.  Kosachasi  tor  qo‘ng‘iroqsimon,  uzunligi  17-20  mm  deyarli  tuksiz. 

---

 

33

Tojbarglarining  uzunligi  23-25  mm,  pastki  labining  qismi  to‘q    sarik  rangli.  May 

oyida gullab, iyunda  mevasi  etiladi. 

Markaziy  va  janubiy  Qizilqumda  tarqalgan  (Buxoro  viloyati).  Qoldiq  tog‘lar 

atroflarida  uncha  mustahkamlanmagan qumlarda  o‘sadi.  To‘rtta  joy  (Oytim, Jirik, 

Ugiz,  Segetti  quduqlari  atroflari)dan  ma’lum.  Bu  yerda  ular  kichik-kichik 

maydonlarda  to‘p-to‘p  bo‘lib  o‘sadi.  O‘simlik  soni  va  arealining  o‘zgarish 

sabablari.  Tugunagi  mahalliy  aholi    tomonidan  dorivor  ashyo  sifatida  ishlatiladi. 

Qizil  kitobga  kiritilgan. Muhofaza  tadbirlari  ishlab  chiqilmagan.