Buxoro davlat universiteti raxmatullayeva f. M. Korporativ strtegiya va tashkiliy dizayn

4.2. O’yinlar nazariyasining asosiy jihatlari
So'nggi 25 yil ichida o'yinlar nazariyasi mikroiqtisodiy tahlilda haqiqiy inqilob yaratdi va raqobat tahlilning boshqa sohalariga: siyosat va xalqaro munosabatlardan boshlab, sotsiologiya va psixologiyagacha katta hissa qo'shdi. O'yinlarnazariyasining strategik boshqaruvga qo'shgan hissasining ikkita alohida qimmatli jihati mavjud:
1. Strategik qarorlar tuzish imkonini beradi. O'yin nazariyasining nazariy qiymatidan tashqari, u raqobatbardosh vaziyatni tasvirlaydigan struktura, tushunchalar va terminologiyani belgilaydi:

• 
  o’yinchilarni aniqlash;
  
• 
  har bir o’yinchi ixtiyorida bo’lgan tanlov variantlarini aniqlashtirish;
  
• 
  variantlarning har bir kombinatsiyasida yutuqni aniqlashtirish;
  
• 
  qarorlar daraxtini qurishga asoslangan harakatlar ketma-ketligi.
  

Bu raqobat vaziyatining tuzilishini tushunish imkonini beradi, tizimli va oqilona qaror qabul qilishni osonlashtiradi.
2. O'yinlar nazariyasi raqobat vaziyatlarining natijalarini taxmin qilish va optimal strategiyalarni tanlashga yordam beradi. Bu raqobat va savdo bitimlarini tuzish bilan bog'liq vaziyatlarni tushunishga imkon beradi, buning natijasida raqobat vaziyatlarining muvozanat natijalarini va har qanday o’yinchining strategik qadamlari ketma-ketligini taxmin qilish mumkin.
O'yinlar nazariyasi sof intuitsiya doirasidan tashqariga chiqadigan strategiyaning mohiyatini chuqur tushunishni ta'minlaydi. Oddiy o'yin modellari (masalan, «mahbuslar dilemmasi") kooperativ yoki raqobat xatti-harakatlari foydasiga prognoz qilish imkonini beradi. Murakkab o'yinlar esa obro'-e'tibor, qo'rqitish, xabardorlik va majburiyatlarning oqibatlarini tahlil qilish imkonini beradi
Menejerlarning amaliy ishi uchun o'yin nazariyasi turli o'yinchilarga to'lovlarni boshqarish yordamida o'yinning tuzilishi va natijasini yaxshilashga qodir strategiyalarga ishora qilishi muhim ahamiyatga ega.
1980 yillardagi o'yin nazariyasi va uning jadal rivojlanishiga kuchli qiziqishlarga qaramasdan, 1990 yillargacha u strategik boshqaruv amaliyotiga juda oz ta'sir ko'rsatdi. O'shandan beri o'yinlar nazariyasi amaliyotda ko'proq qo'llanila boshlandi, chunki uning vositalarini va tarkibiy usullarini qo'llash bo'yicha ko'plab amaliy qo'llanmalar paydo bo’ldi.
Shuningdek, O’yinlar nazariyasi, turli xil vaziyatlarga, shu jumladan: 1962 yildagi Karib dengizi inqirozi, 1981yilda AQSh Prezident Reygan tomonidan soliqlarning pasaytirilishi, Boeing va Airbus Industries o'rtasidagi raqobat, OPEC davlatlarining neft ishlab chiqarishni kamaytirish to'g'risidagi qaror bilan bog'liq muammolari, raqobatchilarning Philip Morris ("Marlboro Monday") tomonidan narxlarni pasaytirishga ta'siri, yangi ishlab chiqarish quvvatlarini qurish va efir vaqtini sotish uchun auktsionlarni o’tkazish kabi vaziyatlarga oydinlik kiritdi.