Buxoro davlat universiteti pedagogika kafedrasi «umumiy pedagogika»

Oliy ta’lim 
Oliy  ta’lim  sirasiga  Yaponiyada  universitetlarnigina  kiritish  mumkin. 
Universitetlarga katta o’rta maktablar yoki 12 yillik oddiy dasturda faoliyat ko’rsatuvchi 
maktablarning bitiruvchilari qabul qilinadilar. 
Ma’lumotlarga  ko’ra,  bu  mamlakatda  460  ta  universitet  bo’lib,  ulardan  95  tasi 
davlat  tasarrufida,  34  tasi  munitsipal,  331  tasi  xususiydir.  Ularda  1  million  843  ming 
talaba tahsil oladi. Talabalarning 77,4 foizi yigitlar, 22,6 foizi qizlardir. Aspiranturalarda 
tahsil  olayotgan  aspirantlarning  bor-yo’g’i  12,9  foizi  ayollar  bo’lib,  ular  asosan 
gumanitar fanlar, san’at, maorif va dorishunoslik sohasida izlanishlar olib boradilar. 
Kichik  kollejlarda  esa  ahvol  buning  tamoman  aksi  bo’lib,  bu  erda  erkaklar  10,1 
foizni,  ayollar  89,9  foizni  tashkil  etadi.  Umuman  olganda,  qishloq  xo’jaligi  va 
muhandislikdan tashqari barcha fakultetlarda ayollar ham ta’lim oladilar. 
Universitetlar  o’zining  texnik  jihozlanishi,  moddiy  bazasining  bekamu  ko’stligiga 
qarab ikki toifaga bo’linadi. 1-toifadagi universitetda har bir o’qituvchiga 8 nafar talaba, 
2-toifadagi  universitetda  esa  20  nafar  talaba  to’g’ri  keladi.  1-toifa  universitetlari  har 
jihatdan 2-toifa universitetlaridan ustun turadi. 
Kafedralar  tarkibiga  asosan  profsssor,  dotsent  va  o’qituvchilar  kiradi.  Kafedra  4 
nafar  yuqori  kurs  talabasini  bakalavr  dasturida,  4  nafarini  magistr  va  3  nafarini 
doktorantura  dasturida  tayyorlashga  mas’uldir.  Kafedralarda  shy  yo’sinda  biriktirilgan 
talabalar xuddi ilmiy tekshirish guruhlaridagidek faoliyat ko’rsatadilar. 
Yapon universitetlariga kirish uchun ikki muhim bosqichdan o’tish lozim. Birinchi 
bosqich  abiturientlarning  turar  joyida  amalga  oshirilib,  ular  yapon,  eski  yapon  tili, 
matematika,  fizika,  ximiya,  jamiyatshunoslik,  tarix  va  boshqa  fanlar  bo’yicha  test 
sinovlaridan o’tadilar. Test sinovi natijalariga ko’ra, ular qaysi universitetga munosibligi 
belgilab chiqiladi. Eng yuqori natijalarga erishgan abiturientlar Tokio universiteti, Kioto, 
Osako,  Sapporo  universitetlariga  qabul  imtihonlari  topshirishlari  uchun  yo’llanmalar 
beriladi. 
Xususiy  universitetlar  esa,  qabul  imtihonlarini  mustaqil  ravishda  oladilar.  Kirish 
imtihonlari  suhbat  tarzida  o’tkazilib,  unda  ko’rsatilgan  fanlarni  bilishdan  tashqari  tez 
fikrlash, topqirlik, zukkolik mahoratlari ham sinab ko’riladi. 
Bir  qator  xususiy  dorilfununlar  o’z  tarkibida  maktabgacha  tarbiya  muassasalariga 
ham  ega.  Bunda  tarbiyalanuvchilar  ta’limning  barcha  bosqichlarini  shu  universitetning 
o’zida o’taydilar, pirovard natijada kirish imtihonisiz universitetga qabul qilinadilar. 
Universitetlarda tahsil olayotgan talabalar o’rtasida kasb nisbati quyidagicha: 
Jamiyatshunoslik fanlari 40 foiz; 
Texnika fanlari 20 foiz; 
Gumanitar fanlari 1-4 foiz; 
Psdagogika fanlari 8 foiz; 
Qishloq xo’jaligi, tibbiyot, tabiiy fanlar 3 foiz; 
San’at, ro’zg’orshunoslik 2 foiz. 
Universitetdan  talabalarni  haydab  yuborish  mumkin  emas.  Chunki,  birinchidan, 
yuqori  malakali  mutaxassislarning  imtihonidan  o’tgan  talabalar  o’qib  keta  oladilar, 
ikkinchidan, talabalar dorilfununlarda o’qiganliklari uchun katta miqdorda pul tulaydilar. 
Univsrsitstlarda  4  yillik  o’qish  ayrim  talabalar  uchun  5,  hatto  6  yilgacha  cho’zilishi 
mumkin. 

---

211 
 
Yapon  universitetlarida  talabalar  o’quv  jarayonida  140-150  sinov  birligi 
topshiradilar. Ularda baho mezoni  – «a’lo», «yaxshi», «qoniqarli», «qoniqarsiz». Yapon 
universitetlari  asosan  yuqori  malakali  mutaxassislar  tayyorlaydi.  Shunga  qaramay, 
Yaponiyada «Universitet kishini bilim va kasbga yo’naltiradi xolos, uni takomillashtirish, 
mo’kammallashtirish kishining o’ziga bog’liq» deb hisoblaydilar.