Buxoro davlat universiteti pedagogika kafedrasi «umumiy pedagogika»

4.  Oliy  ta’lim  –  mamlakatda  oliy  malakali  turli  kasb  mutaxassisliklarini,  ilmiy-
tadqiqot ishlari olib borishga qodir kishilarni etishtirib boradi. 
Turkiyada  bunday  mutaxassisliklar  bo’yicha  hozir  235  universitetlar  va  oliy 
texnologik  institutlar  ishlab  turibdi.  Bu  universitetlardan  2  tasi  diniy  mahkamalar 
tasarrufidadir. 
Mamlakatdan  tashqarida  yashovchi  turk  millatiga  mansub  kishilarning  (ular  2,5 
mln.  dan  ortiq)  ta’lim-tarbiyasiga  ham  katta  ahamiyat  beriladi.  Hozir  shunday  toifadagi 
kishilarni  o’qitish  uchun  Turkiya  hukumati  tomonidan  1,236  ta  o’qituvchi  ajratilgan. 
Ularning barchasiga davlat tomonidan haq to’lanadi. 
Turkiya hukumati “Milliy maorifining asosiy Qonuni”da maktab ta’limi bilan bir 
qatorda maktabdan tashqari ta’limga ham katta e’tibor berilgan. 
Maktabdan  tashqari  ta’limga  qo’yilgan  asosiy  talab  katta  yoshdagilarni  o’qish  va 
yozishga  o’rgatish;  ularga  umumiy  va  kasb-kor  bilimlarini  berish;  savodxonlikdagi 
nuqsonlarni  bartaraf  etish  kabi  vazifalarni  bajaradi,  shuningdek,  bunday  muassasalar 
fuqarolarga,  birinchi  galda  yoshlarga  ijtimoiy  hastning  ilmiy,  tsxnologik,  iqtisodiy, 
madaniy  hayotga  to’la  moslashish  uchun  shart-sharoitlar  yaratib  beradi.  Shuningdek, 

---

215 
 
MTMlar  turli  sohalarda  mehnat  qilayotgan  kishilarning  ishdan  ajralmagan  holda  kasb 
malakalarini oshirishga imkoniyat tug’diradi. Turkiya Rsspublikasida maktabdan tashqari 
ta’lim ikki manba orqali beriladi. Ulardan biri maktab bo’lsa, ikkinchisi ustoz-shogirdlik 
yo’nalishidir. 
Ularning sohalar bo’yicha dasturlari quyidagilar: 
1.  Umumiy ta’lim dasturlari; 
2.  Kasb-hunar, texnik ta’lim dasturlari; 
3.  Shogirdlik va ustalik ta’limi dasturlari; 
4.  Ochiq ta’lim dasturlari va hokazolar. 
  Maktabdan  tashqari  ta’lim  muassasalari  tarkibiga  bulardan  tashqari  amaliy  san’at 
maktablari,  qizlar  amaliy  san’at  maktablari,  etuklik  institutlari  va  etuklik  texnik  ta’lim 
markazlari ham kiritilgan. 
Shuningdek, keyingi yillarda o’quvchilar va talabalarning bo’sh vaqtlarini ko’ngilli 
va  sermazmun  o’tkazishga  katta  ahamiyat  berilmoqda.  Shu  maqsadda  til  o’rgatish 
markazlari  musiqa,  xalq  o’yinlari,  foto,  teatr studiyalari,  shaxmat-shashka  klublari,  turli 
sayohatlar  uyushtirish,  lagerda  dam  olishni  tashkil  qilish,  hamshiralik,  rassomchilik 
to’garaklari yo’lga qo’yilayotir, ular orqali turli tanlovlar o’tkazish amalga oshirilmoqda. 
Talabalar va o’quvchilar uchun sportning turli sohalari bo’yicha sektsiyalar tashkil 
etilgan,  ularda  sportning  ommaviy  turlari  bo’yicha  turnirlar,  musobaqalar  tashkil 
etilmoqda.  Qizlar  uchun  esa  qo’lda  to’qish,  bichish-tikish,  pazandalik  yo’nalishlaridagi 
to’garaklar mavjud. Ular tomonndan to’qilgan, tikilgan va tayyorlangan mahsulotlar  har 
yili anqaradagi katta ko’rgazmada namoyish etiladi.