Buxoro davlat universiteti pedagogika kafedrasi «umumiy pedagogika»

O’g’uz qildi ul to’yda jarg’amisha. 

---

88 
 
Bu olti o’g’ilni suyar hamisha.  
Bular ko’rsatib erdi mardonalik, 
Ota birlan ko’p turli farzonalik.... 
O’g’uzxon  bolalarini  davlatni  mustahkamlash  uchun  ularning  hammasini  bir 
kishidek  bo’lib  ish  olib  borishga  da’vat  qilib:  “—Qo’lingizga  davlat  etgandan  so’ng 
hammangiz  bir  kishidek  bo’lib  harakat  qiling.  Agar  ittifoq  bo’lmasangiz,  nomi 
nasabingiz  va  o’zingiz  yakkalanib  qolasiz.  Har  kim  janjal  va  urushlardan  o’zini 
to’xtatsa, otasining avlodi bo’lib davlat qoldiradi. Shu yo’l bilan ish tutsangiz—ishingiz 
rivojlanib mamlakat osoyishta bo’lib ketadi”,— deydi. 
 Abulg’oziy  quyidagi  tasvirda  esa  O’g’uzxonning  o’z  bolalariga  bergan  pand-
nasihatlarini  bayon  qiladi:  “O’g’uzxon  Shom  viloyatinda  turg’anda  pinhoniy  bir 
navkarning  qo’lina  bir  oltun  yoy  va  o’qni  berdi.  Taqi  aydi  “Yoyni  kun  tug’ishda  bir 
cho’lda  kishi  oyog’i  etmas  erda,  tuproqg’a  ko’mub,  bir  uchini  chiqarib  qo’yg’il  va 
o’qlarni  kun  botish  tarafig’a  eltib,  yoyni  nechuk  qo’ysang,  ani  shundoq  qo’yg’il!” 
dedi. Ul kishi yorliqg’a amal kilib keldi. Bu voqeadan bir yil o’tgandin so’ng, uch 
ulug’  o’g’li  Kun  va  Oy  va  Yulduzni  chorlab,  yot  yurtga  kelib,  ov  ovlamoqqa  qo’l 
etishmay turur. Kun tug’ush tarafinda  falon cho’lning ovi ko’b ermish deb eshitdim. 
O’z  navkaringiz birlan anda borib, ko’b ov qilib kelinglar, tedi. Andin  so’ng uch kichik 
o’g’li  Ko’k  va  Tog’  va  Tengiz  uchisini  chorlab,  akalarina  aytgan  so’zlarni  aytib, 
kun  botish  tarafga  yubordi.  Bir  necha  kundan  so’ng,  uch  ulug’  o’g’lonlari  bir  oltun 
yoy  birlan  ko’p  ovni  xon  oldiga  kelturdilar.  Uch  kichik  o’g’lonlari  taqi  oltun  o’q 
birlan  ko’p  ovni  kelturdilar.  Ul  ovning  elarina  ko’p  etlar  va  turluk oshlarni qo’shub, 
xalqni chaqirib, yoyni va o’qni topilganini  irim  qilib,  o’zlariga qayta  berdi.  Uch  ulug’ 
o’g’li  yoyni  sindurub  olishdilar,  uch  kichik  o’g’li  har  qaysisi  bir  o’qnioldilar.  Olg’an 
viloyatlarda  ko’p  yillar  turub,  dushmanlarni  yo’q  qilib,  do’stlarini  siylab,  boshi 
saryom va oyoqi Misrg’acha olg’an viloyatlarining barchasina hokimlar qo’yub qaytib 
o’z yurtina tushdi. 
Andin  so’ng  barcha  navkarlarning  otqon  va  chopqon  va  qilgan  xizmatlariga 
loyiq  shahrlar  va  sarhadlar  va  kendlar  va  in’omlar  berdi.  Taqi  o’g’lonlariga  aydi, 
siz  uch  ulug’ingiz  oltin  yoy  topib  keltirdingiz,  taqi  ani  buzub  olishdingiz.  Sizlarnint 
otingiz buzuq bo’lsun. Sizlardin bo’lg’on  o’g’lonlarni  ham  to  qiyomatgacha buzuq, 
tesunlar. Uch o’q  keltirgan uch  kichik  o’g’lini  va  anlardin bo’lg’onlarni bu kundin 
to dunyo  oxir  bo’lg’uncha  uch  o’q  tesunlar.  Yoy  va  o’qniki  topib  kelturdingizlar,  ul 
kishidin  bo’lmadi.  Tangridin  bo’ldi.  Bizdan  burun  o’tgan  xalqlar  yoyni  podshoh 
o’rnida  bilib  tururlar  va  o’q  elchilar erinda. Aning uchunkim o’q yoyni qaysi tarafga 
tortnb yuborsa, o’q anga borur. Endi men o’lg’andin so’ng Kunxon mening taxtimda 
o’ltursun.  Andin  so’ng  buzuq  naslindin  har  kim  qobil  bo’lsa  xalq  ani  podsho 
qilsunlar. Dunyo oxir bo’lg’uncha buzuqning bir yaxshisi  podshoh bo’lsin, o’zgalari 
o’ngda o’ltursunlar. Uch o’qlar so’l bo’lsunlar, evning so’l tarafinda o’ltursunlar va 
dunyo oxir bo’lg’uncha navkarlikka rozi bo’lsunlar...” 
Zulm,  jaholat,  razolat,  ikkiyuzlamachilik  toj -taxt  talashish  avj  olgan  feodal 
jamiyati  sharoitida  olim  Abulg’oziyxonning bu fikrlari  katta tarbiyaviy  qimmatga ega 
edi. 
Abulg’oziy  xalq  ishi  uchun  jon  fido  qilgan,  umummanfaati  uchun  xizmat  etgan, 
aql-idrok  bilan o’z  umrini yaxshi  ishlarga oqilona  sarflagan insonlarni ulug’laydi, ibrat 
qilib ko’rsatadi, ularga havas uyg’otadi.  Ulardan ibrat olib, ilm  va  kasb-hunar o’rganish 
zarurligini ta’kidlaydi: