Buxoro davlat universiteti pedagogika kafedrasi «umumiy pedagogika»



Download 2,47 Mb.
Pdf ko'rish
bet102/250
Sana30.12.2021
Hajmi2,47 Mb.
#86767
1   ...   98   99   100   101   102   103   104   105   ...   250
Bog'liq
umumiy pedagogika

hukumatini yo’qotish jadidlarning tilagida bor edi. Siyosiy vazifamiz va maqsadimiz ham 
shundan iborat bo’lishi yashirin emas»
69
. 
Munavvar  qori  Turkiston  o’lkasining  iqtisodiy  va  madaniy  taraqqiyot  yo’liga 
kirishida, musulmon bolalariga dunyoviy bilimlar berishning birdan-bir yo’li eng avvalo 
                                                
65 Солиҳ Қосимов Беҳбудий ва жадидчилик  «Узбекистон  адабиёти ва санъати» 1990 йил, 19-январь. 
66
Салиҳ Қосимов. Беҳбудий ва жадидчилик «Узбскистон адабиети ва санъати», 1990 йил, 19 январь.
 
67
Ш   Турдиев   Маҳмудхужа Беҳбудий   «Фан ва турмуш», 1989, 1- сон
 
68
«Инқилоб» газетаси, 1922 йил, 1-сони
 
69
«Қизил Ўзбекистон» газетаси, 1927 йил, 7 июнь. 


117 
 
mavjud  eski  maktab  va  madrasalarni  isloh  qilish,  yangi  maorif  tarmoqlarini  yaratishda 
deb  tushungan  holda,  o’rus-tuzem  maktablariga  qarshi  yangi  usuldagi  maktablarni 
ochishga  ahd  qiladi.  U  xalq  orasidagi  buyumparast,  savdoni  taraqqiy  ettirmay, 
hunarmandchilikni rivojlantirish to’g’risida jiddiy qayg’urmay, sudxo’rlik orqali boyigan 
kishilarning loqaydligi, murosasozligi oqibatida yuzaga kelgan milliy porakandalikni tag-
tomiri bilan qo’porib tashlash uchun maorifni mutlaqo yangidan tashkil etish zarurligini 
anglagan  holda  ishga  qat’iy  kirishadi.  Shu  bois,  u  1901-1904  yillarda  qrimlik  do’sti 
Rasim  Kishod  yordamida  Toshkentda  «usuli  savtiya»  yoki  yangi  usuldagi  jadid 
maktabini  ochadi.  U  maktabni  avval  o’z  hovlisida,  keyin  boshqa  joylarda  ochishga 
harakat  qiladi.  Bu  ishda  unga  tog’asining  o’g’illari  Hasanxo’ja  va  Eshonxo’ja  Xoniy 
yaqindan yordam berishadi. Bu haqda yozuvchi Mo’minjon Muhammadjonov «Turmush 
urinishlari»  kitobida  quyidagicha  hikoya  qiladi:  «...shayx  Xovand  Tahur  dahalik 
Mirdadaxo’jaboyning  mehmonxonasida  maktab  ochib,  bir-ikki  yildan  berib  Abdusami 
qori  degan  bir  kishi  bilan  bola  o’qitib  turmoqda  bo’lg’onin  aytdilar...  Bolalarning 
o’qishlarini sinf-sinflaridayurib ko’rib chiqdim. Hozirda to’rt sinf boshlang’ich (ibtidoiy) 
maktab  bo’lib,  yaxshigina  tartiblik:  parta  qora  taxtalar,  er  yuzi  bo’laklarining 
(qit’alarining) qisqacha ham butun xaritalari bor ekan. 
...Bu yangi tartiblik maktablarning Toshkent shahrida joriy bo’lib ketishiga birinchi 
sabab Munavvar qori bo’lib, barchasining prog’romini shul tuzib bergan»
70

Munavvar  qori...  qadimchilar  tomonidan  «kufur  uyasi»  deb  atalgan  yangi  usul 
maktabiga  ilm-ma’rifag  o’chog’i,  yangi  ma’naviyat,  ma’naviyat  maskani  chor 
mustamlakachilari  zulmi  ostida  milliy  g’ururi,  qadr-qimmati  erga  urilgan  xalqni  milliy 
mustaqillik  uchun  kurashga  hozirlaydigan  targ’ibotxona  sifatida  qaradi.  U  maktabni 
islohot  qilmay  turib,  odamlarning  ongida  o’zgarish  yasab  bo’lmasligini  yaxshi  tushunib 
etgan  edi.  Munavvar  qori  ochgan  yangi  usul  «Namuna»  maktabida  bir  necha  yuz  bola 
o’qigan. Bu maktabda tayyorgarligi ancha jiddiy bo’lgan iste’dodli yoshlar o’qituvchilik 
qilishgan.  Munavvar  qorining  o’zi  esa  jadid  maktablari  uchun  yangi  tovush  («usuli 
savtiya»)  usulida  darsliklar  –  «Adibi  avval»  «Birinchi  adib»  (1907)  alifbosi  va  «Adibi 
soniy»  «Ikkinchi  adib»,  1907),  «Er  yuzi»  («Jug’rofiya»),  «Havoyijon  diniya»  (1907) 
kitoblarini  yozib  chop  ettirgan.  Bular  o’lkadagi  jadid  maktablari  uchun  asosiy  darslik 
sifatida bir necha bor qayta nashr etildi. 
Munavvar  qori  o’z  fikrdoshlari  Ubaydulla  Xo’jaev,  Abdulla  Avloniy, 
Toshpo’latbek  Norbo’tabekov,  Karim  Norbekov  va  boshqalar  bilan  hamkorlikda  1909 
yilda  toshkentlik  bir  boyning  raisligida  «Jamiyati  hayriya»  tashkil  etadi.  Bu  haqda  u 

Download 2,47 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   98   99   100   101   102   103   104   105   ...   250




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish