Muvofiq bo'lmagan modellarning mavjudligi - Agressivlik hayotimizda tug'ilgan paytdan boshlab mavjud bo'lishiga qaramay, bugungi kunda biz shuni ham bilamizki, muammolarni hal qilish uchun unga murojaat qilish istagi ko'p jihatdan hayot davomida olgan bilimlarimizga bog'liq. .
- Masalan, zo'ravonlik keng qo'llanilgan oilalarda yashovchi bolalar, tinchroq muhitdagi tengdoshlariga qaraganda ko'proq tajovuzkor bo'lishadi. Xuddi shu narsa doimiy zo'ravonlik, suiiste'mol yoki tajovuzni boshdan kechirgan kishilar bilan sodir bo'ladi.
- Agressiya, shuningdek, modellar atrof-muhitning haqiqiy odamlari bo'lmasa ham kuchayishi mumkin. Masalan, filmlar va seriallar orqali zo'ravonlikni normallashtirish, shaxs o'z hayotida turli xil vaziyatlarga duch kelish uchun uni ishlatish chastotasini oshirishi mumkinligi aniqlandi.
Muqobil manbalarning etishmasligi
konkret ob’ektga nisbatan mavjud vaziyatda anchagina qulay bo‘lgan xulq-atvor shaklini tanlashga yordam beradi;
individni shaxs sifatida, muayyan qadriyatlarga e’tiqodi bor inson sifatida tutishini ta’minlaydi;
attityud sub’ektni uning maqsad va manfaatiga aloqador bo‘lgan ob’ektlarga yo‘naltiradi, moslashtiradi;
moslashtiruvchi –
bilish funksiyasi –
namoyon etish
funksiyasi –
shaxsning ichki ziddiyatlarini bartaraf etish va turli vaziyatlardan chiqib ketishiga imkon beradi.
himoya vazifasi –
Affektiv komponent – bu ob’ektga nisbatan hissiy munosabatlar, uni emotsional baholash, yoqtirish-yoqtirmaslik bilan bog‘liq sub’ektiv xolatlar;
Xulq-atvor komponenti (yoki konativ) – ob’ektga nisbatan real xatti-harakatni tushuntiruvchi jihatlar.
Kognitiv komponent – bu ijtimoiy ustanovka ob’ektini anglash bilan bog‘liq jihatlar;
AMERIKALIK MAHLON SMIT ATTITYUDNING UCH KOMPONENTLI TIZIMNI FARQLAYDI:
Bu uchala komponentlar o‘zaro bir-birlari bilan bog‘liq bo‘lib, vaziyatga qarab u yoki bu komponentning roli ustunroq, sezilarliroq bo‘lishi mumkin. Shuni ham ta’kidlash joizki, komponentlararo monandlik bo‘lmasligi ham mumkin. Masalan, ayrim talabalar talabalik burchi va ichki tartib intizom bilan juda yaxshi tanish bo‘lsalar-da, har doim ham unga rioya qilavermaydi. “Tasodifan dars qoldirish”, “jamoatchilik joylarida tartibni buzish” kabi xolatlarda kognitiv va xulq-atvor komponentlarida uyg‘unlik yo‘qligini ko‘rsatadi. Bu bir qarashda so‘z va ish birligi prinsipining turli shaxslarda turlicha namoyon bo‘lishini eslatadi. Agar odam bir necha marta bila turib, ijtimoiy xulqqa zid harakat qilsa va bu narsa bir necha marta qaytarilsa, u bu holatga o‘rganib qoladi va bu ustanovkaga aylanib qolishi mumkin. Shuning uchun ham biz ijtimoiy me’yorlar va sanksiyalar vositasida bunday qarama-qarshilik va tafovut bo‘lmaligiga yoshlarni o‘rgatishimiz lozim. Bu shaxsning ijobiy tajribasi uchun real asosdir.
Do'stlaringiz bilan baham: |