Buxoro davlat universiteti filologiya fakulteti

Samandardan boshqa olovga loyiq bo`lmagay.  (2.) Ishq aro botirlik va 

qalandarlik lozim, shula dengizida samandar bo`lmoqlik kerak.  (3.) Oshiq-u 

devonaning ishi kuymoqdir. Parvonaning shula ichra kuygani kabi". 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Yuqoridagi parchada ketma-ket 

kelgan uch baytning har birida tamsil q'ollanilgan.Shu o`rinda hazratning nazmda 

ushbu san'atni qo`llashidagi xarakterli xususiyatlaridan biri yuzaga chiqadi.Ya'ni, 

shoir tamsil san'atini (turli o`rinlarda boshqa san'atlarni ham) ketma-ket keltirib, 

go`yo zanjir holida tizadi.Ma'lum bir san'at silsilasini yuzaga keltiradi.Shuni 

hisobga olib yuqoridagi holatni tamsiliy silsila deb atasak bo`ladi. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Olov(o`t) - ishq timsoli, bobning 

ikkinchi baytidayoq bu fikrimiz tasdiq topadi: 

"Ishq keldi mash'ali getifuro`z, 

Dema mash'al, shulayi ofoqso`z". 

Umuman, CLI(151) bob to`laligicha "o`t ichida qolgan", deyish mumkin. 

Bobda mash'al, samandar, shula, parvona, kul, xonaso`z, ajdar, dud, otashgoh, 

otashzada, otashkada, quyun kabi so`zlarning ko`p bora qo`llanilishi fikrimiz 

dalilidir. Zero, "Ishq vodiysining sifati" bayon etilmoqda, tabiiyki, o`t ishq timsoli 

ekan, ishq bilan bo`g`liq bo`lgan har bir holat obrazli tarzda o`tga bog`liq buyum, 

---

jonzotlar va holatlar bilan tasvirlanadi. 

 

 

 

 

 

 

 

Ishq vodiysining sifatini bayon etishda keltirilgan datstlabki tamsillar orqali, 

tamsiliy silsila orqali hazrat Navoiy fikrni obrazli rivojlantirish maqsadini ko`zda 

tutgan. Aynan shunga o`xshash holatni Istig`no vodiysining tavsifida ta'zod 

san'atini ketma-ket kelgan baytlarning har birida qo`llaganini kuzatishimiz 

mumkin: 

" Yetti daryo onda bir qatra matar,