Buxoro davlat universiteti filologiya fakulteti

5-g’azalning zohiriy ma’nosi 

1-bandda ollohga murojaat,ya`ni hamma oshkor va pinhon  sirlar senga ayondir. 

2-Sabrli nomi bilan (buyerda sabur (arabcha  “sabrli” degani)ko`rinish(tajalli) 

qilsang.Namrudga ming mudoro qil-deyiladi.Buyerda talmeh san`ati qo`llangan va 

“Qissasi Rabg`uziy”dagi Namrud obrazi keltiriladi. 

3-Qachonki ‘tanzi-ul-mulk” bilan to`lqinlansang (zohir etmoq-to`lqinlanmoq) 

Iskandar mag`lubi Doro bo`lasan-deyiladi. 

4-Yo`lingning halok qiluvchi toshi qip –qizil yoqut,eshigingning quyuq changi 

toza mushkdir,deyiladi. 

5-Qorong`u kechada  Suho (hulkar to`plamidagi eng xira yulduz)bo`lsa,quyosh 

nuriday olamni yoritay,deyiladi. 

6-Bu bayt boshqa baytlardan biroz farq qiladi,Navoiy nafs  zulmatiga qoladi,sen 

o`lmay turib,Xizr tog`iga chiqsa,ey yor. 

---

7-Qiyomatda gunohim sud qilinganda,menga Rasulni himoyachi qil,deyiladi. 

G’azaldagi   so’zlar   lug’ati: 

Kirdigor-  forscha  so’z  bo’lib,  yaratuvchi,  xudo;  kirdigoro-  ey yaratuvchi; 

Sabur-   arabcha  sabrli,  to’zimli; 

Tajalliy-  arabcha   ko’rinish, jilvalanish. 

Zohir-  arabcha-  1.ravshan,  porloq 2.Zohir  etmoq- bilintirmoq,  ko’rsatmoq, 

yuzaga  chiqarmoq; 

Muhlik-  arabcha  halok  qiluvchi,  o’ldiruvchi,  yo’q  qiluvchi; 

Ahmar-  arabcha  qip-  qizil; 

Tiyra  gard-  forscha  quyuq  chang,  qalin  to’zon, qorong’ulik; 

Soro-  forscha xolis,  toza,  sof;  mushi  soro- sof  mushk,  toza  mushk; 

Suho- arabcha  Hulkar  to’plamidagi   yulduzlarning  eng  xirasi; 

Shabiston  -forscha  1.kechki  yotoqxona,  ichki  haram  doirasi,  2.qop-qorong’u  

kecha,  qorong’ulik; 

Xizr -  arabcha  afsonalarga  ko’ra,  “obi  hayvonni”  izlab  topgan  va  undan  ichib  

ko’rgan,  doimiy  tiriklik  ramzi  sifatida  qaraluvchi  payg’ambarning ismi. 

Xizr  roh-  yo’l  ko’rsatuvchi  Xizr. 

Namrud-  arabcha  Ibrohim  payg’ambarni  o’tga  tashlagan  podsho; 

Mudavo-  davolash; 

Shafe’  etmoq-  arabcha  voitachi,  himoyachi; 

Qiyomat-  arabcha  mifga  ko’ra  go’yo  insonlarning  qayta  tirilish  kuni;   2.maj.  

qo’zg’alon,  g’avg’o,  to’polon,dahshat; 

Qiyomat  solmoq-  qo’zg’alon  solmoq;  dahshat  solmoq; 

Tanzeh-  yomonlik  va  yaramasliklardan   pok   qilish,   tozalash.  

 

Xulosa o’rnida shuni aytish mumkinki,hamd g‘azallar esa murakkab ramziy 

tizimda yozilgan g‘azallar uchun ma’naviy-ruhiy poydevor vazifasini o‘taydi. 

Shuning uchun Alisher Navoiy san’atning mohiyatini xalqqa xizmat qilishida deb 

bilgan va amaliy faoliyatini ham shu asosda o‘tagan. 

 

 

 

 

  

---