Buxoro davlat universiteti biologiya kafedrasi embriologiya va gistologiya

14-rasm. Hozirgi zamon biologik mikroskoplar: 1-Raqamli mikroskop; 2-kamerali binokulyar 
mikroskop;  3-o‘quvchi  mikroskopi;  4-Stereo  mikroskop  LH1L;  5-elektron  mikroskop;  6-
Monokulya BMS D1-211E mikroskop; 
 
5).  Kondensor  vinti.  Bu  stolcha  ostidagi  kondensorni  yuqoriga  ko'tarish  va 
pastga  tushirish  uchun  xizmat  qiladi.  Kondensor  vinti  yordamida  preparatga 

---

tushadigan  nurni  kamaytirish  yoki  ko'paytirish  mumkin.  Mikroskopning  optik 
qismlari  ikki  bo'limdan  iborat  bo'lib,  birinchi  bo'limi  kattalashtirib  ko'rsatish, 
ikkinchi bo'limi esa nurni to'g'rilash xususiyatiga ega. Mikroskopning kattalashtirib 
ko'rsatadigan optik qismi quyidagi linzalardan iborat. 
1.  Okulyar.  Bu  metall  nayga  (opravaga)  o'rnatilgan  linzadir.  Okulyar 
tubusning  yuqori  uchiga  o'rnashtirilgan.  Bu  linza  qarovchining  ko'zi  tomon 
qaraganligi uchun okulyar (oko-ko'z) deb aytiladi, linzaning kattalashtirish darajasi 
turlichadir.  Bizdagi  mikroskoplarning  okulyarlariga  ularning  kattalashtirish  
darajasini ko'rsatadigan 7x, l0x, 15x. 
2.  Ob'ektivlar-bular  ham  metall  nayga  o'rnatilgan  linza  sistemalaridan  Ibo-
rat.Bularni  revolverning  to'garak  uyalariga  burab  o'rnashtiriladi.  Oddiy  mik-
roskoplarda  zapas  ob‘ektivlarni  ushlab  turadigan  revol  veri  bo'lmaydi. 
Ob‘ektivlarni  tubusning  pastki  uchiga  burab  o'rnashtiriladi.    Ular  tekshiriladigan 
ob‘ektlarga  qaratilgani  uchun  ob‘ektivlar  deyiladi.  Ob‘ektivlar  biologik  
mikroskoplaming  asosiy  ishchi  qismini  tashkil  etadi.  Ob‘ektivlar  optik 
xususiyatlariga  qarab  bir  necha  turli  bo'ladilar.  Ob‘ektivlarning  sifati  ularning 
sferik  va  xromatik  aberratsiya  darajasiga  qarab  aniqlanadi.  Bu  jihatdan  ular  uch 
turli  axromatik,  apoxramatik  va  flyuorotik  ob‘ektlarga  bo'linadi  (bu  ob‘ektivlar 
to'g'risida tegishli qo'llanmalarda to'liq yozilgan). 
 
    A                                                           B