Buxoro davlat universiteti biologiya kafedrasi embriologiya va gistologiya

4
1-rasm. Neyron va neyrogliya 
Shuning  uchun  psevdounipolyar  neyron  deyiladi.  Hujayra  tanasidan  bir 
nechta  tarmoqlar  dentritlar  va  bitta  neyrit  chiqadi.  Orqa  miyaning  oldingi 
shoxlaridagi  harakatlantiruvchi  nerv  hujayralarining  yulduzsimon  tanasidan  bir 
nechta dentritlar  va bitta neyrit chiqadi. Kesmalarda ósimtalar  hujayra  tanasining 
yaqinida  qirqilib  ketganligi  sababli  ularning  yónalishini  va  kópincha  neyritni 
dentritdan farq qilish qiyin bóladi. Shuning uchun preparatda ósimtalari yaxshiroq 
kóringan harakatlantiruvchi hujayralarni kuzatish lozim. 
Nerv  hujayrasi  sitoplazmasida  umumiy  organellalar  va  faqat  nerv 
hujayrasiga  mansub  bólgan  maxsus  tuzilmalar-neyrofibrillalar  va  tigroid  modda 
(Nissl  tanachalari)  joylashgan.  Neyrofibrillalar  kumush  nitrat  tuzi  bilan  bóyalgan 

---

prepa-ratlarda  yaxshi  kórinadi.  Tigroid  moddani  hayvon  orqa  miyasidan 
tayyorlangan  maxsus  preparatlardagi  harakatlantiruvchi  nerv  hujayralarida 
órganish  lozim.  Yorug‘lik  mikroskopi  ostida  tigroid  modda  chegararalarianiq 
kórinmaydigan  tuzilmalar  bólib,  nerv  hujayrasining  sitoplazmasi  va  dendritlarida 
joylashadi.  Neyritlar  esa  bu  moddadan  mustasnodir.Neyrogliya  nerv  oxirlarining 
tuzilishida ishtirok etib, nerv impulsi hosil bólishida va uni ótkazishda hamda nerv 
tolalarining  degenerasiyasi  va  regenerasiyasida  ishtirok  etadi.  Barcha  neyrogliya 
elementlari  ikki  genetik  turga-makrogliya  va  mikrogliyaga  bólinadi.  Nerv 
tizimining  tayanch  va  trofik  tóqimasi-neyrogliya  ham  maxsus  tayyorlangan 
preparatlarda órganiladi. 
Ishdan  maqsad.  Nerv  hujayrasi  tanasidagi  kiritmalar-neyrofibrillalar  va 
tigroid moddasining tuzilishini órganish.