Buxoro davlat universiteti «axborot texnologiyalari»

Axborot tizimining tashkilot uchun ahamiyati. Menejerlar bevosita axborot tizimining tashkilotdagi ahamiyati haqida qaror qabul qilishadi va uni kimlar tomonidan boshqarilishini tashkillashtirishadi. Axborot tizimining ahamiyati to‘g‘risidagi qarorlar asosan strategik rivojlanish nuqtai nazardan ishlab chiqiladi.

Axborot tizimining tashkiliy tarkibdagi o‘rni. Menejerlar axborot tizimini ishlab chikuvchilarni, uni tadbiq etuvchilarni va boshqaruvchilarini aniqlashi va mutaxassislarni tayyorlash hamda maxsus bo‘linmalarni tashkil qilishlari lozim. Bundan tashqari foydalanuvchilar tarkibini aniqlash, ularni ma’lumotlarga qay darajada kirishga ruhsati bo‘lganligi va ma’lumotlarni qayerda joylashtirish lozimligini aniqlashdir.

3) Ma’lumotlarga egalik qilish. Ma’lumotlarga mas’uliyat bilan qarash va mualliflikni himoya qilish muammosi bevosita axborot tizimi bo‘limini qayerda joylashganiga bog‘liqdir. Ma’lumotlar bazasi markazlashtirilgan uslubda taqsimlangan bo‘lsa, ularni himoyalash nisbatan osonlashadigan bo‘lsada, lekin ularga kirish imkoni qiyinlashgan bo‘ladi. Markazlashtirilmagan uslubda taqsim-lashda esa ma’lumotlarni xavfsizligini ta’minlash va ehtiyot qilish muammolari mavjud bo‘ladi, ammo ulardan foydalanish imkoni oshadi.

4. 
   Axborot tizimining tashkiliy tarkibga ta’siri. Ushbu masalada aniq amaliy ma’lumotlar yo‘q, shu bois faqatgina nazariy nuqtai nazardan asoslashga to‘g‘ri keladi. Ba’zi - bir nazariy izlanishlarda axborot tizimi o‘rta bo‘g‘indagi menejerlarning sonini oshiradi deyilgan bo‘lsada, boshqalar aksincha yuqori bo‘g‘indagi menejerlar sonini oshiradi deb hisoblaydilar. Lekin shuni hisobga olish zarurki, tashkiliy tarkib shakli axborot oqimlarining miqdoriy ko‘rsatkichlariga chambarchas bog‘liq bo‘ladi.
   

Zamonaviy axborot texnologiyalarini korxonalarda joriy etish albatta ishlab chiqarish bo‘limlarida, xom-ashyo zaxiralarini saqlash va boshqarish bo‘limlarida, sifatni nazorat qilish bo‘limlarida kiritilishi bilan tashkilotning tarkibini o‘zgartirishga olib keladi.
Tashkilotda axborot texnologiyalarni kiritishda ikki konsepsiyani e’tiborga olish zarur: mavjud tashkiliy tarkib va unda ma’lumotlarni qayta ishlanishini kompyuterlashtirilganligining ahamiyati.
Birinchi konsepsiya bo‘yicha bajariladigan ishlar bevosita tashkilotning tashkiliy tarkibiga moslashgan bo‘ladi, bu yerda faqatgina ishlash uslubi yaxshilangan bo‘ladi. Yangi texnologiya joriy etish natijasida qilinadigan harajatlar kam bo‘lib tashkiliy tarkibga zarar yetkazilmaydi. Bu konsepsiyaning asosiy kamchiligi - bu doimiy ravishda texnologik usullar va texnik vositalarga moslashish va ma’lumotlarni zamonaviy tasvirlash usullarini o‘rganib borishdir.
Ikkinchi konsepsiya tashkilotning strategik nuqtai nazardan erishish lozim bo‘lgan tarkibiga moslashadi. Korxonaning hozirgi tashkiliy tarkibi yangilanadi. Ushbu konsepsiya kommunikatsiyalarni rivojlantirishni taqozo etadi. O‘z navbatida tashkiliy tarkib optimal ishlab chiqilgan bo‘lib, ma’lu-motlar, hujjatlar aylanmasini tejamkor usullar bilan amalga oshiradi.
Ushbu konsepsiyaning kamchiliklari quyidagilardan iboratdir:

1. 
   axborot tizimini ishlab chiqishdagi va tashkilotning hamma bo‘limlarini to‘liq o‘rganib chiqishdagi harajatlarning mavjudligi;
   
2. 
   tashkilotda psixologik sharoitni keskinlashishi, chunki tashkiliy tarkibni o‘zgarishi korxona xodimlarini qisqartirishga olib kelishi mumkin.
   

Yutuqlari sifatida quyidagilarni ta’kidlash mumkin:

1. 
   korxonaning tashkiliy tarkibini ixchamlanishi;
   
2. 
   korxonaning to‘liq ish bilan band bo‘lishi;
   
3. 
   personalning saviyasining yuqori darajada bo‘lishi;
   
4. 
   kompyuter tarmog‘idan unumli foydalanish imkonining paydo bo‘lishi.
   

5.