Buxoro davlat universiteti abdullaev a. J, Qayimova z. A, Boltaev sh. Sh, Narzieva d. M

 
1.3. Pulning funksiyalari. 
 
Iqtisodiy  adabiyotlarda  pulning  funksiyalari  xususida  2  ilmiy 
maktab olimlarining qarashlari mavjud: 
1.
 
Yevropa maktabi. 
2.
 
 Amerika maktabi. 
Yevropa  maktabi  pulning  5  funksiyasi  xususida  xulosaga 
kelgan: 
1.
 
Qiymat    o`lchovi    funksiyasi.
  Pullar  tovarlar  va  boshqa 
tovarlarning  narxlarini  belgilash  orqali  ularning  qiymati  va 
foydaliligini (foydalanish qiymatini) ifodalash uchun ishlatiladi.
 
Narx 
tovar qiymati va foydaliligini pul ifodasi sifatida ishlaydi. Tovar narxi 
o`rtacha  qiymatga    teng,  ammo  talab  va  taklifga  qarab  u  o`zgarib 
turadi va ushbu qiymatdan yuqori yoki past bo`lishi mumkin. Barcha 
tovarlar  va  xizmtalar  qiymati  umumiy  ekvivalent  bo`lgan  pulda 
o`lchanadi. 
Pulning  o`zi  hech  qanday  narxga  ega  emas.  Ular  sotib 
olish  qobiliyatiga  ega,  bu  ularning  ma’lum  miqdordagi  tovarlar  va 
xizmatlarga almashtirish qobiliyati sifatida tushuniladi. 
 Qog’oz 
pul 
Moliya 
vazirligi 
tomonidan 
muomalaga 
chiqariladi.  Masalan:  AQSHda  1  dollardan  10  dollargacha  bo`lgan 
kupyuralar  AQSH  G’aznachiligi  tomonidan  muomalaga  chiqariladi. 
AQSHda  Moliya  vazirligi  yo`q.  Bu  vazifani  AQSH    G’aznachiligi 
bajaradi.
 

---

28 
 
Angliyada tangalar Moliya vazirligi tomonidan ishlab chiqariladi. 
Kredit  pullar  bu  banknotalar  bo`lib,  Markaziy  banklar  tomonidan 
muomalaga  chiqariladi.    O`zbekistonda  muomaladagi  barcha  pul 
birliklari  banknotalar  hisoblanadi  va  ular  O`zbekiston  Respublikasi 
Markaziy banki aktivlari bilan ta`minlanadi. 
Qiymatni  o`lchash    funksiyasi  narxlar  shkalasi  asosida  amalga 
oshiriladi.  Bu  har  xil  narxdagi  tovarlar  narxlarini  taqqoslash  uchun 
kerak.
 
Narxlar  shkalasi  bu  pulning  texnik  funksiyasidir,  u  yordamida 
qiymatni o`lchash funksiyasini  bajariladi.  
1.