Buxoro davlat universiteti abdullaev a. J, Qayimova z. A, Boltaev sh. Sh, Narzieva d. M

Oltin-valyuta zaxiralarini boshqarish funktsiyasi. 
Rivojlangan 
davlatlarda 
xukumatning 
odatda, 
chet 
el 
valyutalarida  hisob-raqamlari  bo`lmaydi.  Mamlakatning  oltin-valyuta 
zaxiralarini  boshqarish  Markaziy  bank  zimmasida  bo`lib,  ularning 
summasi Markaziy bank balansida aks etadi. Xukumatning esa, chet el 
valyutalarida  tashqi  qarzlari  mavjud  bo`ladi.  qarzni  tqlash  muddati 
kelishi bilan xukumat Markaziy bankka tqlov topshiriqnomasi yozadi. 
Bank qzining valyuta zaxiralari hisobidan xukumatning tashqi qarzini 
to`laydi  va  to`langan  summaning  milliy  valyutadagi  ekvivalentini 
xukumatning hisob raqamlaridan chegirib oladi. 
Rivojlangan  industrial  davlatlarda  Markaziy  bank  bajaradigan 
an`anaviy  funktsiyalardan  biri  -  valyuta  zaxiralarini  boshqarishda 
Markaziy  bankning  monopol  mavqeiga  ega  ekanligidir.  Xususan, 
Avstriya,  Buyuk  Britaniya,  Germaniya,  AQSH  kabi  davlatlarning 
markaziy  banklari  mamlakat  valyuta  zaxiralarini  boshqarishda  ana 
shunday huquqqa egadirlar. 

---

231 
 
Markaziy  banklarning  maslahatlar  berish  va  ma`lumotlar  bilan 
ta`minlash  funktsiyasini  uning  davlat  banki  sifatidagi  funktsiyasiga 
kiritish mumkin.  
Markaziy  bankning  ma`lumotlar  talab  qilish  huquqi  to`g’risida 
tijorat  banklari  uchun  hisobotlar  shaklini  va  topshirish  muddatini 
belgilab  berishligini  Markaziy  bankning  ma`lumot  -  tadqiqot 
funksiyasining bir ko`rinishi sifatida ko`rsatadi. 
 
Shuni  alohida  ta`kidlash  lozimki,  Markaziy  bankning 
funksiyalari  qo`yilgan  maqsadlarga  erishishni  ta`minlash  uchun 
xizmat  qiladi.  Shu  sababli  asosiy  maqsadga  erishish  yqlida 
belgilangan  u  yoki  bu  vazifani  hal  etish  Markaziy  bank 
funksiyalarining  ayrimlarini  boshqalariga  nisbatan  faolroq  jalb 
qilinishini talab etadi. 
 
Yuqorida  qayd  etib  qtilgan  Markaziy  bankning  asosiy 
an`anaviy  funksiyalari  xalqaro  bank  tizimida  an`anaviy  ko`rinish 
sifatida  keng  tarqalgan,  ya`ni  har  bir  rivojlangan  va  rivojlanayotgan 
mamlakatlar  Markaziy  banklarining  funktsiyalari  bir-biriga  o`xshab 
ketadi.