Buxoro davlat tibbiyot instituti ichki kasalliklar propedevtika kafedrasi

3.Mashg„ulotning tarkibi 

 

                                 

 

3.1. Nazariy qism 

Revmatizm ichki kasalliklar klinikasida  Yurak-tomir sistemasining boshqa kasalliklari o‗rtasida 

ko‗proq  bolalarni  shikastlanishi  bilan  farq  qiladi.Uning  qo‗zg‗atuvchisi  uzoq  vaqt  olimlar 

tomonidan qilirilgan. 1899 –yilda nemis baktereoligi Vesgaral revmatizm bilan xastslangan kasal 

qonida  gemolitik  streptokokni  topdi.Keyingi  tekshirishlar  ko‗rsatdiki  90%  xollarda  revmatizm 

qaytalanishida surunkali ayrim streptokoklardan kelib chiqadigan kasalliklar rol o‗ynar ekan. 

   Masalan(surunkali tonzillit , faringit , shaamollash).Streptokok og‗iz bo‗shlig‗i shilliq qavatida, 

burunda  ,tomoq  va  mO`rtaklarda  bo‗ladi.Lekin  xammasi  revmatizmdan  kasallanmaydi  ,  chunki 

streptokokni 

revmatizm 

uchun 

xos 

emas,boshqa 

kasalliklar 

chaqirishi 

xam 

mumkin.Masalan:epidemik anginada Yuztadan 3 kishi revmatizmdan kasallanishi mm.Bu shuni 

ko‗rsatadiki,  balki  odam  uchun  ancha  kuchli  patogen  xususiyatiga  ega  bo‗lgan  V-gemolitik 

streptokokni  ―A‖  gruppaga  kiruvchisi  revmvtizmni  chaqiradi.  V-gemolitik  streptokokni  60  xili 

bo‗lib  ,  xosil  bo‗lgan  immunitet  xar  bir  kishi  uchun  xos  va  uzoq  vaqt  saqlanmaydi,  shuning 

uchun revmatizm tez-tez qaytariladi. 

   Mikrobva  uning  parchalanishida  xosil  bo‗lgan  moddalar  oqsil  bo‗lib,  odam  organizmi  uchun 

yot xisoblanadi. 

Undan 

ximoyalanish 

uchun 

organizm-antitela 

ishlab 

chiqaradi.Bu 

antitela 

ulurni 

neytrallaydi.Ba‘zan  yot  moddalarni  tanlab  kamayadi  va  ular  o‗zining  xususiy  oqsillarini 

bog‗laydilar.Natijada  bu  oqsillar  Natijada  bu  oqsillar  yot  bo‗lib,  autoantigen  xususiyatga  ega 

bo‗ladi.O`nga qarshi autoantigen moddalar ishlab siqarila boshlanadi.Autoantitela-bu autoimmun 

kompleks  bo‗lib,u  mikrob  ta‘sirida  shikastlangan  to‗qimalarni  reaksiyasi  xisoblanadi.  Ko‗p 

miqdorda  xosil  bo‗lgan  autoimmun  komplekslar  to‗qimaga  shikastlovchi  ta‘sir  ko‗rsatib  ularda 

giperergig 

reaksiya 

chaqiradi.Allergik 

xususiyati 

shinda 

ko‗rinadiki,V.T.Talaev 

(1936)ma‘lumotlariga  qaraganda  ,  o‗tkir  revmatizm  vaqtida  Yurak  maxsulotlaridan  olingan 

maxsulotda  streptokok  topilmagan.Klip  va  Lean  Even  (1932)  1000  revmatizm  infiltratidan 

olingan  xam  streptokok  topilmagan.Infiltrat  maxsuloti  (SHotmYuller)ekkan  vaqtda  xam 

streptokok  o‗smagan.Revmatizm  termini  1570  yilda  paydo  bo‗lgan.O‗sha  vaqtda  Galen 

tushunchasi xukm surar edi.Bu tushuncha bo‗yicha oyoqqa  oqib borib bir xil og‗rqli o‗zgarishlar 

keltirib chiqaradi. Bundan ma‘lumki,‖revmo‖-oqish ma‘nosini bildiradi. 

1788  yil  ingliz  vrachi  Pitkerl  revmatizm  bilan  Yurak  shikastlanishini  topdi  va  ―Yurak 

revmatizmi‖ –degan terminni qo‗lladi. 

1835-yil  Buyo  revmatizm  klinikasi    ancha  keng,  chuqur  o‗rganib  Yurak  qopqoqlari 

shikastlanishlari  bilan    bo‗g‗in  orasidagi  bog‗lanishni  aniqlaydi.U    ―Revmatizm  bo‗g‗inlarni 

yalab , Yurak uzib oladi ‖ deb yozgan.