Buxoro davlat tibbiyot instituti ichki kasalliklar propedevtika kafedrasi

Anafilaktik shokda hamshiralik jarayoni 

Bemorni 

tekshirish  

Hamshira 

tashxisi 

Hamshira 

yordamini 

rejalashtirish 

Hamshira yordami 

rejasini amalga 

oshirish 

Natijalarni 

baholash 

Bemor 

shikoyatlari: 

- 

keskin 

xolsizlik 

-  badanni  qizib 

ketishi 

- nafas qisishi 

- bosh aylanishi   

- teri qichishi 

- quruq yo‗tal 

- et uvishishi 

- ko‗ngil 

Mavjud 

muammolar:  

- Xolsizlik 

- bosh aylanishi 

- tashnalik 

- AB pasayishi 

- taxikardiya 

- gipotermiya 

- oligouriya 

 

Yuzaga  kelishi 

mumkin 

1. 

Bemorga 

jismoniy  va  ruxiy 

osoyishtalik 

yaratish. 

2. 

Kollaps 

sabablarini 

bartaraf qilish.  

3. Bemorni isitish. 

4. Arterial 

gipotoniyani 

bartaraf qilish 

uchun kardiotonik 

dori vositalarini 

tayyorlab qo‗yish. 

5. 

1. Dori Yuborish shu 

zahoti 

to‗xtatiladi. 

Dori 

allergen 

v/i 

Yuborilgan 

bo‗lsa 

igna 

venada 

qoldiriladi  va  dori 

moddalar  shu  igna 

orqali 

Yuboriladi. 

SHifokor chaqiriladi: 

2.  Qo‗l  va  oyoqlarga 

t/o, 

m/o 

dori 

Yuborilgan 

bo‗lsa, 

ineksiya 

qilingan 

joydan  Yuqoriroqqa 

jgutlar 

bog‗lanadi. 

(har  154-20  minutda 

2-3 

minutga 

1. 

Bemor 

o‗ziga keldi 

2.  Nafas  olish 

izga tushdi. 

3. 

Og‗riqlar 

to‗xtadi. 

4. 

Teridagi 

toshmalar,  

   qichishishlar 

yo‗qoldi. 

5. 

Talvasa 

yo‗qoldi. 

6. 

AB, 

Rs 

---

254 

 

aynishi 

- qusish 

- bosh og‗rig‗i 

- qornida og‗riq 

- terida 

toshmalar; 

- o‗lim 

vaximasi 

Ba‘zan  bemor 

biron 

so‗z 

aytishga 

ham 

ulgurolmay 

darxol  o‗zidan 

ketib qoladi. 

 

Ob‟ektiv 

tekshiruv 

ma‟lumotlari: 

Bemor  bezovta, 

darmoni  qurib 

xansiraydi, 

eti 

uvishib 

qaltiraydi, o‗lim 

vaximasiga 

tushadi  va  tez, 

ba‘zan 

asta-

sekin  xushidan 

ketib 

shok 

holatiga 

tushadi.  Bemor 

teri  qoplamlari 

keskin  oqargan, 

yopishqoq 

sovuq 

ter 

bosgan, 

Yuzi 

zaxil 

tortib 

ketgan,  sianoz. 

Ko‗z 

qorachiqlari 

kengaygan. 

YUzi  shishgan, 

teriga  toshmalar 

toshgan. 

Ba‘zan 

talvasalar 

bo„lgan 

muammolar:  

 

- AB umuman  

  

aniqlanmasligi 

- xushdan 

ketish  

- anuriya 

Oksigenoterapiya 

o‗tkazish. 

6. Infuzion 

terapiya olib 

borish uchun qon 

o‗rnin bosuvchi 

suyuqliklarni va 

sistemalarni 

tayyorlab qo‗yish. 

7. AB Rs 

monitoringi. 

8. Simptomatik 

terapiya olib 

borish. 

9. Allergenga 

qarshi maxsus 

terapiya o‗tkazish.  

10. Bemor 

ahvoliga 

muntazam kuzatib 

baxolab borish.  

11. SHifokor 

ko‗rsatmalarini 

vaqtida bajarish. 

 

bo‗shatib turiladi); 

3.  Bemor  oyoqlari 

ko‗tarilgan 

xolda, 

boshini  yon  tomonga 

bukib yotqiziladi; 

4.  In‘eksiya  qilingan 

joyga  muzli  xaltacha 

qo‗yiladi; 

5.  Bemor  oyoqlari 

qo‗llariga 

issiq 

grelkalar 

qo‗yib, 

o‗rab qo‗yiladi; 

6. 

SHifokor 

ko‗rsatmasiga 

binoan:  

a)  Adrenalin  0.1  %  - 

1,0 t/o, og‗ir hollarda 

v/i 

fiz.eritmada 

Yuboriladi; 

b) Prednizolon 60-90 

mg  fiz.eritmada  v/i 

Yuboriladi; 

s)  Dimedrol  1%  4-5 

ml 

m/o 

yoki 

suprastin  2%  li,  2-4 

ml  m/o  in‘eksiya 

qilinadi; 

d) 

Allergen 

dori 

in‘eksiya 

qilingan 

joyning  har  eriga  0.5 

–  1.0  ml  adrenalinni 

5-10  ml  fiz.eritmada 

suYultirib  in‘eksiya 

qilib chiqiladi;  

e)  AB  pastligicha 

qolsa 

10-15 

minutdan 

keyin 

adrenalin  badanning 

boshqa 

joylariga 

in‘eksiya qilinadi; 

7.  Og‗iz  va  nafas 

yo‗llarini  ko‗pik  va 

so‗laklardan  tozalab, 

bemorga  namlangan 

kimloroddan 

nafas 

ko‗rsatkichlari  

    Yaxshilandi.  

7. Bemor ruxan 

tinchlandi. 

8. 

Asoratlar 

oldi olindi. 

9. Bemorning 

umumiy  

    ahvoli 

Yaxshilandi.  

---

255 

 

kuzatiladi. 

Bemorni  oyoq 

qo‗llari 

muzdek.  Nafas 

olishi  tez  va 

Yuzaki. 

Pulsi 

tezlashgan, 

ipsimon. 

AB 

keskin  pasayib 

ketadi,  ba‘zan 

aniqlab 

bo‗lmaydi. 

oldiriladi. 

8.  AB,  Rs  har  5-10 

minutda 

o‗lchab 

nazorat qilib boriladi.  

9. 

SHifokor 

ko‗rsatmasiga 

binoan: 

bronxospazmda 

Euffillin  2.4  %li  10-

ml  v/i  fiz.eritmada 

Yuboriladi; 

Talvasada  seduksen 

0.5  %li  2-4  ml  m/o 

ga ine‘ksiya qilinadi.  

10.  Anafilaktik  shok 

penitsillindan 

Yuzaga 

kelsa 

in‘eksiya 

qilingan 

joyga  penitsillinaza 

0.5-1.0 

ml 

TB 

Yuborish. 

Agar  allergen  dori 

burun  yoki  ko‗zga 

tomizishdan 

kirgan 

bo‗lsa  u  xolda  ko‗z 

va  burun  bo‗shlig‗ini 

Yuvib  adrenalinning 

0.1%li 

eritmasi 

gidrokortizonning 

1.0%li 

eritmasi 

tomiziladi.  Allergen 

me‘daga  tushganda 

me‘da Yuviladi. 

11.  Bemor  axvoli 

muntazam 

kuzatib 

boriladi.  

12. 

SHifokorning 

barcha  ko‗rsatmalari 

aniq va tez bajariladi.  

 

Kardiogen shokda hamshiralik jarayoni 

 

Bemorni 

Hamshira 

Hamshira 

yordamini 

Hamshira yordami 

Natijalarni 

---

256 

 

tekshirish  

tashxisi 

rejalashtirish 

rejasini amalga oshirish 

baholash 

Bemor 

shikoyatlari: 

- YUrak sohasi va 

to‗sh 

orqasida 

chap 

qo‗l, 

kuraklar 

orasi, 

pastki 

jag‗ga 

tarqaluvchi  kuchli 

og‗riq,  

- kuchli xolsizlik 

- xansirash 

- o‗lim vaximasini 

xis  

  qilish  

 

Ob‟ektiv 

tekshiruv 

natijalari: 

Bemor 

bezovta 

yoki  bo‗shashgan, 

o‗lim  vaximasiga 

tushgan, 

ba‘zan 

bemor 

xushidan 

ketadi,  bemorning 

teri 

qoplamlari 

oqargan, 

akrotsianoz,  qo‗l 

oyoqlari  muzdek, 

xansirash 

kuzatiladi.  Nafas 

olish 

tez 

va 

Yuzaki. 

Auskultatsiyada 

Yurak 

tonlari 

bo‗g‗iq,    puls 

tezlashgan 

ipsimon  zo‗rg‗a 

aniqlanadi. 

AB 

keskin  pasaygan. 

SAB 

– 

90 

mm.sim.ust.  DAB 

– 

50/40 

mm.sim.ust. 

Oligouriya. 

Mavjud 

muammolar:  

-  YUrak  sohasi 

va 

to‗sh 

orqasida  kuchli 

og‗riq  

- xolsizlik 

- xansirash 

- o‗lim vaximasi 

- 

AB 

keskin 

pasayishi 

- bexushlik 

- oligouriya 

 

Yuzaga  kelishi 

mumkin 

bo„lgan 

muammolar:  

 

- Bexushlik   

- AB, Rs 

  aniqlanmasligi 

- Yurak 

to‗xtashi 

1. Bemorga 

jismoniy va ruxiy 

tinchlik yaratish. 

2. Siqib turgan 

kiyimlarini echish. 

3. YUrak toj 

tomirlarini 

kengaytiruvchi 

dori vositalari 

yordamida 

og‗riqni 

kamaytirish. 

SHifokorga xabar 

berish. 

4. EKG olish. 

5. 

Oksigenoterapiya 

o‗tkazish. 

6. Og‗riqni 

bartaraf qilish 

uchun analgetiklar, 

neyroleptik dori 

vositalari 

tayyorlab qo‗yish. 

7. AB, Rs 

monitoringi. 

8. Dori vositalari 

naf bermaganda 

narkoz yordamida 

og‗riqni bartaraf 

qilish uchun zarur 

ashyolarni 

tayyorlash. 

9. Arterial 

gipotoniyani 

bartaraf qilish 

uchun kardiotonik 

va kortikosteroid 

dori vositalarini 

tayyorlab qo‗yish. 

10. Bemor 

axvolini kuzatib 

1.  Bemor  qimirlatmasdan 

yotqizib qo‗yiladi. 

2.  Siqib  turgan  kiyimlari 

bo‗shatiladi.  

3. Til ostiga nitroglitserin 

0,0005 1 tab beriladi yoki 

nitromint  aerozoli  1-2 

doza  t/o  sepiladi.  Bu 

dorilarni 3-5 min. oralatib 

3 

martagacha 

berish 

mumkin.  

SHifokor chaqiriladi.  

4. EKG olinadi. 

5. Kislorod yostig‗i 

yordamida namlangan 

kisloroddan nafas 

oldiriladi.  

6. Og‗riqsizlantiriladi.  

7.  AB,  Rs  har  5-10 

minutda  o‗lchab,  nazorat 

qilib turiladi.  

8.  Dorilar  ta‘sirida  og‗riq 

qolmaganda narkoz: zakis 

azoti  bilan  kislorodning 

50-50 

aralashmasidan 

nafas oldiriladi. 

9.  Bemor  ahvoli  kuzatib, 

baxolab boriladi.  

10.  SHifokorning  barcha 

ko‗rsatmalari  aniq  va  tez 

bajariladi.  

11. 

Asoratlar 

Yuzaga 

kelsa bartaraf qilinadi. 

12. 

Og‗riq 

bartaraf 

qilingandan keyin AB, Rs 

ko‗rsatkichlari 

Yaxshilangandan 

keyin 

bemor 

zambilda 

qimirlatmasdan  yotqizib 

qo‗yilgan 

xolda 

transportirovka qilinadi. 

1. 

YUrakdagi 

og‗riq to‗xtadi. 

2. 

Xansirash 

kamaydi. 

3. 

AB, 

Rs 

ko‗rsatkichlari 

Yaxshilandi. 

4.  Bemor  o‗ziga 

keldi 

(bemor 

xushidan 

ketganda) 

5.  Bemor  ruxan 

tinchlandi. 

6. 

Asoratlar 

bartaraf qilindi. 

7. 

Bemorning 

umumiy 

axvoli 

Yaxshilandi. 

8. Bemor  

gospitalizatsiya 

qilindi. 

---

257 

 

EKGda 

o‗tkir 

miokard 

infarktiga 

xos 

bo‗lgan 

o‗zgarishlar.  

borish. 

11. Shifokorni 

barcha 

ko‗rsatmalarini 

aniq bajarish. 

12. Asoratlar 

(Yurak astmasi, 

o‗pka shishi) 

Yuzaga kelsa 

bartaraf qilish. 

13. Bemorni 

transportirovka va 

gospitalizatsiya 

qilish. 

13.  Bemor  maxsus  tez 

tibbiy 

yordam 

mashinasida  kasalxonani 

reanimatsiya 

yoki 

kardiologiya 

bo‗limini 

intensiv 

kuzatish 

palatasiga gospitalizatsiya 

qilinadi.