Buxoro davlat tibbiyot instituti ichki kasalliklar propedevtika kafedrasi

  Elektron ta‟lim resurslari  

---

245 

 

     

   ZIYONET.UZ. 

        

www.avisenna.med.uz

 

  www.bsmi.uz 

Kafedra mudiri, t.f.n.                                                        Babadjanova Z.H. 

 

Tarqatma materiallar 

Bronxial astmada hamshiralik jarayoni 

 

Bemorni 

tekshirish  

Hamshira 

tashxisi 

Hamshira 

yordamini 

rejalashtirish 

Hamshira yordami 

rejasini amalga 

oshirish 

Natijalarni 

baholash 

Bemor 

shikoyatlari: 

- bo‗g‗ilish 

- yo‗tal 

- qiyin ajraluvchi   

  balg‗am 

- hansirash 

 

Ob‟ektiv 

tekshiruv 

natijalari: 

Bemor 

qo‗llari 

bilan 

tizzalariga 

tayangan 

holda 

o‗tirib  majburiy 

holatni  egallagan, 

bezovta, 

o‗lim 

vaximasi, 

teri 

ranglari  oqargan, 

akrotsianoz. 

Ekspirator 

hansirash.  Nafas 

olish 

shovqinli, 

«masofadan» 

eshitiluvchi 

xirillashlar.  NOT 

tezlashgan. 

Ko‗krak 

qafasi 

bochkasimon. 

Mavjud 

muammolar:  

1. 

Bo‗g‗ilish 

xuruji. 

2. Yo‗tal 

3. 

Qiyin 

ajraluvchi 

    balg‗am. 

4. Hansirash. 

5. O‗lim vaximasi 

6. Sianoz 

7. Taxikardiya. 

 

YUzaga 

kelishi 

mumkin  bo„lgan 

muammolar:  

 

1. 

Xuruj 

cho‗zilish 

2. Hansirash  

    kuchayishi 

3. AB pasayishi 

4. Asmatik xolat 

Birinchi navbatda 

bajariladigan 

ishlar. 

1.  Bemorga  qulay 

vaziyat yaratish. 

2. 

Siqib 

turgan 

kiyimlarini 

bo‗shatish. 

3. 

Bemorni 

toza 

havo 

Bilan 

ta‘minlash. 

SHifokorga 

xabar 

berish. 

4.Bronxlarni 

kengaytirish  uchun 

bronxolitik 

dori 

vositalarini 

va 

cho‗ntak 

ingalyatorlarini 

tayyorlash. 

5.CHalg‗ituvchi 

vositalar  yordamida 

bo‗g‗ilishni 

kamaytirish. 

6. 

Balg‗am 

Yumshatuvchi 

suyuqliklar 

berish 

yordamida  balg‗am 

ajralishini 

ta‘minlash. 

1. 

Bemorga 

yarim 

o‗tirgan  holat  yaratilib 

beriladi.  Buning  uchun 

bemorning orqasiga 2-3 

ta  yostiq  qo‗yiladi  yoki 

funksional  krovatning 

bosh  tomoni  ko‗tarib 

qo‗yiladi. 

2. 

Siqib 

turgan 

kiyimlarini echiladi. 

3.  Eshik,  derazalani 

ochib  qo‗yib  toza  havo 

Bilan 

ta‘minlanadi. 

SHifokor chaqiriladi.  

4. Til ostiga Teofidrin 1 

tab.yoki 

                        Efedrin 

1 tab.yoki  

Izadrin                  1  tab 

beriladi. 

CHo‗ntak ingalyatorlari 

qo‗llaniladi:  

Berotek  yoki  Ventonil, 

Ditek, 

Ingakort, 

Astmapent, 

Alsegid 

ingalyatorlari 1-2 marta 

sepiladi. 

5.  Ko‗krak  qafasiga 

gorchichniklar 

1. Bo‗g‗ilish 

xuruji  

    bartaraf 

qilindi 

2. Xansirash 

yo‗qoldi. 

3. Yo‗tal 

kamaydi,  

    balg‗am 

ajraldi. 

4. Nafas olish 

asliga  

    qaytdi. 

5. Astmatik 

holat  

    bartaraf 

qilindi  

    yoki oldi 

olindi. 

6. AB, Rs  

    ko‗rsatkichlari  

    normaga 

tushdi. 

7. Bemorning 

umumiy  

---

246 

 

O‗pka  perkussiya 

qilib  ko‗rilganda 

quticha 

tovushi, 

auskultatsiyada 

nafas 

chiqarish 

cho‗zilgan,  juda 

ko‗p 

xushtaksimon 

quruq  xirillashlar 

eshitiladi, 

nafas 

keskin  susaygan. 

Rs-taxikardiya. 

AB 

bir 

oz 

ko‗tarilgan. 

5. Nafas  

    

etishmovchiligi.  

7.Oksigenoterapiya 

o‗tkazish. 

8.Bronxolitiklar, 

spazmolitiklar, 

kortikosteroid 

gormonlar 

yordamida 

bo‗g‗ilish  xurujini 

bartaraf qilish uchun 

zarur 

dori 

vositalarini 

tayyorlash. 

9.AB, 

Rs 

monitoringi.  

10.  Bemor  axvolini 

muntazam 

kuzatib 

borish. 

11.  Astmatik  xolat 

Yuzaga 

kelganda 

yordam ko‗rsatish. 

Ikkinchi  navbatda 

qilinadigan ishlar: 

1. Xuruj bartaraf 

qilingandan keyin 

ham bemorning 

umumiy holatini 

kuzatib borish. 

2. AB, Rs 

monitoringi. 

3.  Yo‗talni  nazorat 

qilish. 

4. Muolaja 

varag‗idagi dorilarni 

o‗z vaqtida qabul 

qildirish.  

5. Taxlillar olish. 

6. Bo‗g‗ilish 

hurujini 

qaytalanmasligiga 

erishi.  

7. SHifokor 

ko‗rsatmasini o‗z 

vaqtida bajarish. 

qo‗yiladi.  Oyoqlariga 

issiq vanna qilinadi. 

6.  Balg‗am  Yumshashi 

uchun 

ishqor 

aralashtirilgan  iliq  su 

vyoki 

iliq 

ishqoriy 

mineral  suv,  issiq  sut 

beriladi  (1  stakanga 

suvga  ozgina  ichimlik 

sodasi qo‗shiladi). 

7.  Kislorod  yostig‗idan 

namlangan 

kislorod 

beriladi.  

8. 

SHifokor 

ko‗rsatmasiga binoan:  

Eufillin  2,4%-10,0  ml 

v/i  10  ml  fiziologik 

eritmada Yuboriladi; 

Efidrin 5% - 1 ml t/o. 

9.  AB,  Rs  o‗lchab 

nazorat qilib boriladi. 

10.  Bemor  ahvolidan 

har  qanday  o‗zgarish 

shifokorga  xabar  berib 

turiladi.  

Astmatik  holat  Yuzaga 

kelganda:  

Prednizolon 

30-60-90 

mg  0.9%  li  10  ml  v/i 

Yuboriladi. 

Adrenalin  0.1  %li  0.5-

1.0 

t/o 

in‘eksiya 

qilinadi. 

Burun  kateterlari  orqali 

namlangan 

kislorod 

beriladi, 

0.4% 

soda 

eritmasi  400  ml  v/i 

tomchilab Yuboriladi. 

AB, 

Rs 

uzluksiz 

o‗lchab 

kuzatib 

boriladi. 

Qolgan  barcha  ishlar 

shifokor  ko‗rsatmasiga 

    axvoli 

Yaxshilandi. 

8. Bemor ruxan  

    tinchlandi.  

---

247 

 

binoan bajariladi.  

 

1.Huruj qaytalanmasligi 

uchun 

shifokor 

ko‗rsatmasiga  binoan 

bemorga  uzoq  ta‘sir 

qiluvchi teofillinlar:  

Teotart,  teopek  yoki 

retafril  1  tab  dan  2 

marta. 

2.  Ta‘siri  uzoq  davom 

etuvchi  kortikosteroid 

gormonlar 

saqlovchi 

ingalyatorlardan 

foydalaniladi 

3. 

SHifokor 

ko‗rsatmasiga  binoan 

bemorga  antigistamin, 

bronxolitik, 

tinchlantiruvchi 

va 

antibiotik 

preparatlari 

beriladi.  

5.  AB,  Rs  o‗lchab 

nazorat qilib turiladi.  

6.  SHifokorni  barcha 

ko‗rsatmalari 

o‗z 

vaqtida bajariladi.  

 

O„pkadan qon ketganda hamshiralik jarayoni 

 

Bemorni 

tekshirish  

Hamshira 

tashxisi 

Hamshira 

yordamini 

rejalashtirish 

Hamshira yordami rejasini 

amalga oshirish 

Natijalarni 

baholash 

Bemor 

shikoyatlari: 

- 

qon 

aralash 

yo‗tal 

- qon tuflash 

- darmonsizlik 

- xansirash 

Mavjud 

muammolar:  

- yo‗tal 

- qon tuflash 

- darmonsizlik 

- xansirash 

Bajariladigan 

ishlar:  

1. Bemorga 

qulay vaziyat 

osoyishtalik 

yaratib berish. 

Shifokorga habar 

beriladi.  

2. Yo‗tal 

1. 

O‗rinda  bemorning 

qaddi 

baland 

qilib 

yotqiziladi. YArim o‗tirish 

holati beriladi.  

2.  Shifokor  chaqiriladi: 

bemorga tufdon beriladi.  

3. 

Yo‗tal 

qoldiruvchi 

vositalar: 

1.  Qon  tuflash 

to‗xtadi. 

2. Yo‗tal to‗xtadi. 

3. 

AB, 

Rs 

ko‗rsatkichlari  

    normallashdi.  

4. Bemor ahvoli  

---

248 

 

 

Ob‟ektiv 

tekshiruv 

natijalari: 

Bemor 

bezovta, 

teri 

qoplamlari 

rangi 

oqargan, 

badanini 

sovuq 

ter  bosgan.  NOT 

tezlashgan,  pulsi 

taxikardiya, 

AB 

pasaygan. 

Ajralayotgan  qon 

rangi  qizil  yoki 

och  qizil  bo‗lib 

ko‗piksimon 

bo‗ladi  va  u  ivib 

qolmaydi.  

 

Yuzaga  kelishi 

mumkin bo„lgan 

muammolar:  

- 

yo‗tal 

zo‗rayishi 

- qon ko‗p ketishi 

- bosh aylanishi 

- AB keskin 

pasayib ketishi 

(kollaps) 

 

 

  

qoldiruvchi dori 

vositalari 

yordamida 

yo‗talni qoldirish 

zarur. 

3. Chalg‗ituvchi 

vositalarni 

tayyorlash. 

4. Qon 

to‗xtatuvchi 

vositalari 

yordamida qonni 

to‗xtatish. 

Qon to‗xtatish 

uchun 

gemostatik 

preparatlarni 

qo‗llash. 

5. Qon guruhi va 

rezus faktorni 

aniqlash uchun 

zarur ashyolarni 

tayyorlash. 

6. Qon ko‗p 

miqdorda 

ketganda qon va 

qon o‗rnini 

bosuvchi 

suyuqliklarni 

quyish uchun 

tayyorlab 

qo‗yish. 

7. Ab, Rs 

monitoringi 

8. Kardiotonik 

dori vositalari 

yordamida 

arterial 

gipotoniyani 

bartaraf qilish 

uchun zarur 

preparatlarni 

tayyorlash. 

Bemor ahvolini 

muntazam 

kuzatib borish.  

Kodein 0.015 1 tab yoki  

Glauvent 0.04 1 tab yoki 

Dionin 0.01 1tab beriladi. 

4. 

Oyoqlarga 

issiq 

grelkalar qo‗yiladi.  

5. SHifokor ko‗rsatmasiga 

binoan  qon  to‗xtatuvchi 

dorilar: 

SaSl  10%  10  mg  v/i 

Yuboriladi. 

Ditsinon 12.5 % 2 mg m/o 

yoki v/i.ga 

Vikasol  1%  2  mg  m/o.ga 

qilinadi. 

Aminakapron  kislota  5% 

100 mg v/i ga tomchilab. 

6.  Rezus-faktor  va  qon 

guruhi aniqlanadi.  

7.  Qon  ko‗p  miqdorda 

ketganda 

shifokor 

ko‗rsatmasiga  binoan  qon 

o‗rnini 

bosuvchi 

suyuqliklar  400  mg  v/i  ga 

tomchilab Yuboriladi.  

8. AB, Rs nazorat ostida.  

9. 

AB 

pasayganda 

shifokor 

ko‗rsatmasiga 

binoan  kordiamin  2  mg 

t/o.ga  qilinadi.  AB  90/60 

mm.sim.ust.dan 

past 

bo‗lganda mezaton 1 %li 1 

mg 

fiz.eritmada 

v/iga 

Yuboriladi.  

10. 

Bemor 

ahvoli 

muntazam kuzatuvda.  

    Yaxshilandi. 

5.  Bemor  ruxan 

tinchlandi.  

 

---

249