Buxoro davlat tibbiyot instituti Davolash fakulteti 213- guruh talabasi Jo‘raqulov Aslbek

Buxoro davlat tibbiyot instituti Davolash fakulteti 213- guruh talabasi Jo‘raqulov Aslbek

Kalsitriol gormoni

Kaltsitriol hayvonlarning steroid tabiatidagi D vitaminining faol shaklidir . Signal molekulasi sifatida ishlaydi . Tanadagi fosfat va kaltsiy almashinuvini tartibga soladi .

Kaltsitriol formulasida steroid tuzilishining B halqasi buzilganligi sababli, kalsitriol haqiqiy steroid emas . Bunday tuzilishga sekosteroid deyiladi.

Sintez. Ultrabinafsha nurlar ta'sirida teridagi 7 - degidrokolesterol ( xolesterin hosilasi ) vitamin D 3 ga, xolekalsiferolga ( fotoliz reaktsiyasi ) aylanadi . Bu fermentativ bo'lmagan reaksiya jarayonida ultrabinafsha nurlanish ta'sirida xolesterin molekulasidagi to'qqizinchi va o'ninchi uglerod atomlari orasidagi bog'lanish uziladi, B halqasi ochiladi.

Ammo D 3 vitaminining ko'p qismi inson organizmida shunday hosil bo'ladi . , uning oz miqdori ovqatdan kelib chiqadi va boshqa yog'da eriydigan vitaminlar bilan birga ingichka ichakda so'riladi .

Terida xolekalsiferolma'lum bir D vitamini bog'laydigan oqsil (transkalsiferin) bilan bog'lanadi, qonga kiradi va jigarga o'tadi, bu erda gidroksillanish 25-uglerod atomida sodir bo'lib, kalsidiol hosil qiladi

Fosfatlarni organizmda kerakli konsentratsiyasini ta’minlashda vitamin D ning ularni buyrak naychalarida reabsorbsiyasini (qayta so‘rilishi) oshirishi ma’lum ahamiyatga egadir.

Kalsiy va fosfat almashinuvi nafaqat vitamin D bilan, balki paratgarmon va tirokalsitonin bilanham boshqariladi. Kalsiy almashinuviga ta’sir etishdan tashqari, xolekalsiferol va uning metabolitlari teri keratinoidlarini proliferatsiyasini tormozlaydi vaular diferensovkasini faollashtiradi. 

Kaltsitriol kaltsiy metabolizmini nazorat qiladi . Ichak hujayralarida kaltsiy va fosfat ionlarining ichak bo'shlig'idan ichak epitelial hujayrasiga so'rilishini va ichakdagi kontsentratsiya gradientiga qarshi hujayradan qonga o'tishini ta'minlaydigan Ca 2+ tashuvchi oqsillarning sintezini qo'zg'atadi. membranalar.

Buyraklarda kaltsitriol kaltsiy va fosfat ionlarining reabsorbtsiyasini rag'batlantiradi. Kaltsiy ionlarining past konsentratsiyasida kaltsitriol suyak to'qimasidan kaltsiyni mobilizatsiya qilishga yordam beradi.

Raxit - suyak to'qimalarining mineralizatsiyasi etarli emasligi bilan bog'liq bo'lgan bolalik kasalligi . Bu o'sayotgan suyaklarning uchlarida kaltsiy fosfatning etarli darajada cho'kmasligi natijasidir .

Bu kaltsiy etishmovchiligining oqibati bo'lib, bu quyidagi sabablarga ko'ra bo'lishi mumkin: dietada D 3 vitamini etishmasligi, ingichka ichakda D 3 vitaminining malabsorbtsiyasi, quyosh nuriga etarli darajada ta'sir qilmaslik tufayli kalsitriol prekursorlari sintezining pasayishi. , 1a-gidroksilazadagi nuqson, maqsadli hujayralardagi kalsitriol retseptorlaridagi nuqson.

Bularning barchasi ichakdagi kaltsiyning so'rilishining pasayishiga va uning qondagi konsentratsiyasining pasayishiga, suyakdan kaltsiy ionlarining mobilizatsiyasiga olib keladi.

E'tiboringiz uchun raxmat