Buxoro amirligi mahalliy boshqaruv

Mavzuning o‘rganilganlik darajasi. Birinchi Prezidentimiz I.A.Karimovning bir guruh tarixchilar bilan uchrashuvida Vatan tarixini har tomonlama chuqur ilmiy asos va manbalarga tayangan holda yaratish vazifasi qo’yildi. Bu uchrashuv va O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “O’zRFA Tarix instituti faoliyatini takomillashtirish to’g’risida”gi 1998-yil 27-iyul qarorida tarix fani oldiga o’zbek xalqi va davlatchiligi tarixini hamda davlatchilikning barcha bosqichlarida O’zbekiston hududida kechgan siyosiy, ijtimoiy-iqtisodiy va madaniy jarayonlarni o’rganish dolzarb vazifa etib belgilandi1 . Bu jarayonlarni chuqur va asl manbalar ma’lumotlariga tayangan holda o’rganish tarixiy taraqqiyotning barcha bosqichlarida O’zbekiston hududida shakllangan davlatchilik an’analari, turli davlatlarning tarixiy qiyofasini to’la va xolis tiklash imkonini beradi. Shu o`rinda biz tanlagan mavzu ham bugunning dolzarb mavzusi hisoblanib, uni ilmiy nuqtai nazardan tadqiq etib, manbalar, arxiv hujjatlari orqali xolislik bilan yaqindan o`rganib, fanga yangiliklar kiritish, bugun va kelajak avlodni haqqoniy tarixdan boxabar etish mavzuning dolzarbligini tashkil qiladi. Ya’ni Buxoro amirligi tarixi, davlat boshqaruvi, mansab, unvonlar va ularning egalarini vazifalari, harbiy ta’minot, harbiy kuch boshqaruv tizimini yaratilish, harbiy kiyim, harbiy mashq va harbiy taktika hamda mudofaa qurollari va mudofaa tizimi harbiy va diniy unvonlar va ularning egalarining vazifalarini keng qamrovli tarzda o`rganish, o`z o`rnida Xiva va Qo`qon xonligi mansab va unvonlari bilan qiyosiy tahlil qilish mavzuning dolzarbligini belgilaydi. XVI – XX asr boshlarida Buxoro (xonligi) amirligida 3 ta sulola – shayboniylar (XVI asr), ashtarxoniylar (XVII – XVIII asr o`rtalari) va mang`itlar (XVIII asr o`rtalari- XX asr boshlari) hukmronlik qilganlar. Bu sulolalar hukmronligi davrida xonlikning siyosiy nufuzi, kuch-qudrati yuqori darajaga ko`tarilib borganligi hamda uchta sulola vakillari idora qilganliklari sababli Buxoro xonligini Shayboniylar davlati, Ashtarxoniylar davlati va Buxoro amirligi deb alohida o`rganiladi.