|
405
9. INVENTARIZATSIYA О‘TKAZISHNI TASHKIL QILISH TARTIBI.
Inventarizatsiya muddatlari 1999 yil 2 noyabrda 833-son bilan
AdliyaVazirligida ro‘yxatga olingan “Inventarlashni tashkil etish va
o’tkazish” nomli 19-son buxgalteriya hisobining milliy andozasida
belgilab berilgan:
1.
Mol-mulk ijaraga berilganda, sotib olinganda, sotilganda, davlat
korxonasi qayta shakllantirilganda yoki tassarufidan chiqarilgan
paytda;
2.
Tovar-moddiy
qiymatliklar O‘zbekiston Respublikasi Adliya
vazirligida 28.08.98 yilda 486-son bilan ro‘yxatga olingan buxgalteriya
hisobining “Tovar-moddiy zahiralar” nomli 4-son milliy andozasiga
binoan
73
tovar-moddiy zahiralarni inventarlash (ro’yxatdan o’tkazish)
tovar-moddiy zahiralarning amalda mavjudligini nazorat qilish va
ularning sof sotish qiymatini tasdiqlash hamda ularning saqlanishini
ta’minlash uchun bir yilda kamida bir marta amalga oshiriladi;
3.
Asosiy vositalar О‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligida 23.09.98
yilda 491-son bilan rо‘yxatga olingan buxgalteriya hisobining “Asosiy
vositalar” nomli 5-son milliy andozasiga binoan ikki yilda kamida
birmarta, kutubxona fondlari esa besh yilda bir marta yо‘qlama
qilinadi;
4.
Kassadagi pul mablag‘lari, pul hujjatlari, markalar, qat’iy hisobdagi
blankalar, cheklar va qimmatga ega bо‘lgan boshqa boyliklar oyda bir
marta;
5.
Yonilg‘i-moylash materiallari, oziq-ovqat mashulotlari har chorakda
bir marta, qimmatbaho materiallar tarmoq yо‘riqnomalariga muvofiq
qayta rо‘yxatga olinadi;
6.
Jamoaviy moddiy javobgarlik sharoitida qayta rо‘yxatga olish, jamoa
rahbari о‘zgarganda, jamoadan, uning ellik foizdan ortiq a’zolari
73
Mazkur Standartga O’zR AV 20.11.2002 y. 486-1-son bilan ro’yxatga olingan O’zR MV Buyrug’iga muvofiq
o’zgartirishlar kiritilgan.
406
chiqib ketganda, shuningdek jamoa a’zolarining talabi bilan
о‘tkaziladi;
7.
Xо‘jalik subyeklarining rahbarlarini ixtiyori bilan.
Mavsumiy xarakterga ega bо‘lgan korxonalarda qayta rо‘yxatga olish
moddiy qiymatliklarning eng kam qoldig‘i bо‘lgan davrlarda hamda quyidagi
hollarda о‘tkaziladi;:
1.
Asosiy vositalar, tovar – moddiy qiymatliklar qayta baholanganda;
2.
Moddiy javobgar shaxslar almashganda;
3.
О‘g‘rilik, suiiste’mol va moddiy qiymatliklarni buzilish holatlari
aniqlanganda;
4.
Tabiiy ofat (yong‘in, suv olish va boshqalar) yoki boshqa favqulodda
holatlarda;
5.
Korxona tugatilganda va qonunchilikda nazarda tutilgan boshqa
holatlarda.
Inventarizatsiyani sifatli tashkillash va o’tkazish maqsadida hisobot
yilining boshida korxona rahbarining buyrug‘iga binoan korxona rahbari yoki
uning о‘rinbosari, bosh buxgalter, mutaxassislar (muxandis, iqtisodchi va
boshqalar) va ichki audit vakillaridan iborat tarkibda doimiy harakatdagi
inventarizatsiya komissiyasi tuziladi.
Doimiy harakatdagi inventarizatsiya komissiyasi a’zolari quyidagi
vazifalarni bajaradilar:
1.
Inventarizatsiya natijasida aniqlangan kamomat, ortiqcha va da’vo
qilish muddatning о‘tkazib yuborilgan debetor qarzlari natijasida
kо‘rilgan zarar summalari bо‘yicha mas’ul shaxslardan yozma
tushuntirish xatlari oladilar;
2.
Inventarizatsiya natijasida aniqlangan kamomat, nobudgarchilik,
qiymatliklarning buzilishi va ortiqcha chiqishlarning sabablarini
о‘rganadilar;
3.
Inventarizatsiya natijasida topilgan tafovutlar (kamomat va ortiqcha
chiqishlar) bо‘yicha о‘zining xulosasini va takliflarini protokol bilan
407
rasmiylashtiradilar. Bu protokol keyinchalik kamomad va ortiqcha
chiqqan summalarni buxgalteriya hisobida aks ettirishga asos bо‘ladi.
Inventarizatsiya rejasiga muvofiq qayta rо‘yxatga olish joyi bо‘yicha
korxona rahbarining buyrug‘i tayyorlanadi. Buyruqda quyidagilar keltiriladi:
1.
Inventarizatsiyaning maqsadi;
2.
Inventarizatsiya joyi;
3.
Inventarizatsiyani boshlash va tugatish vaqti;
4.
Inventarizatsiya ishchi komissiyasi tarkibi.
Doimiy harakatdagi inventarizatsiya komissiyasi a’zolari tarkibidan qayta
rо‘yxatga olish ishchi komissiyasi shakllantiriladi. Uning tarkibiga, mutaxasislar
(buxgalteriya, moliya, iqtisod yoki texnika bо‘limi xodimi) va ichki audit vakili
kiritiladi.
Inventarizatsiya ishchi komissiyasi zimmasiga quyidagi vazifalar
yuklatiladi:
1.
Moddiy javobgar shaxsni korxona rahbarining qayt rо‘yxatga olish
tо‘g‘risidagi buyrug‘i bilan tanishtirish;
2.
Moddiy
javobgar
shaxsdan,
uning
moddiy
javobgarligidagi
qiymatliklarning butligi haqida tilxat olish;
3.
Inventarizatsiya joyini obdan kо‘zdan kechirish va qо‘shimcha kirib-
chiqish yо‘llarni muhrlab qо‘yish;
4.
Xatlovni bevosita javobgar shaxs ishtirokida о‘tkazish;
5.
Barcha о‘lchov birliklarini sozligini tekshirish;
Tovar-moddiy
boyliklarning
xaqiqatda
mavjudligini
tekshirishga
kirishishdan oldin inventarizatsiya ishchi komissiyasi, yordamchi binolar,
yertо‘lalar va boyliklar saqdanadigan omborlarning alohida kirish-chiqish eshiklari
plombalaydi; og‘irlikni о‘lchaydigan barcha ulchovlar sozlanganini tekshiradi,
zaruriyat bо‘lganda davlat standart organlari tekshiruvidan о‘tkazadi.
Inventarizatsiya, qiymatliklarning joylashgan о‘rnida va moddiy javobgar
shaxslarning bevosita ishtirokida о‘tkaziladi. Bir moddiy javobgar shaxs
408
tasarufidagi moddiy qiymatliklarni qayta rо‘yxatga olish uchun bir kishini birin -
ketin ikki marta inventarizatsiya komissiyasiga rais qilib tayinlash mumkin emas.
Komissiya a’zolari har bir xо‘jalik obyektidagi mol-mulkni rо‘yxatga
olishdan oldin moddiy javobgar shaxsdan 2-ilovada keltirilgan mazmunda tilxat
oladilar.
1-ilova
Do'stlaringiz bilan baham: | 
