Buxgalteriya va kasbiy faoliyat asoslari

Baholash  va  kalkulyatsiya  qilish. 

Aktivlar,  passivlar  va  majburiyatlar 

buxgalteriya  hisobida  pul  ifodalarida  aks  ettiriladi.  Buning  uchun  ularni  qiymat 

о‘lchovlarida baholanadi. Hisob obyektlarini pulda о‘lchash qiymat qonunini amal 

qilishiga  bog‘liq  bо‘lib,  unga,  sо‘m  va  tiyinlarda  hisob  yuritish  misol  bо‘ladi. 

Korxonaning  xо‘jalik  mablag‘larini  baholash  harid  qilingan  moddiy 

qiymatliklarning  xarid  qilish  haqiqiy  tannarxiga  asoslanadi.  Shuning  uchun 

kalkulyatsiya  korxona  moddiy  qiymatliklarini  haqiqiy  tannarxlarini  topish  usuli 

bо‘lib xizmat qiladi. Haqiqiy tannarxlarini topish uchun kalkulyatsiya qilinadi. 

Buxgalteriya  hisobi  amaliyotida  kalkulyatsiya  qilish  va  kalkulyatsiya 

atamalari  mavjud.  Kalkulyatsiya  qilish  –  barcha  moddiy  qiymatliklarni  puldagi 

qiymatini aniqlash bо‘lib, mashulot ishlab chiqarish, ishlar va xizmatlarni bajarish, 

moddiy  qiymatliklarni  sotib  olish  va  mashulotlarni  sotish  paytida  qilingan 

xarajatlarni qо‘shib chiqishni bildiradi. Kalkulyatsiya  - moddiy qiymatlikning bir 

birligini  haqiqiy  tannarxini  topish  usuli  bо‘lib  hisoblanadi.  Barcha  xarajatlarni 

---

183 

 

 

moddiy  qiymatliklarning  umumiy  miqdoriga  bо‘lish  yо‘li  bilan  moddiy 

qiymatliklarni baholash uchun zarur bо‘ladigan haqiqiy tannarxlari topiladi.