Buxgalteriya va kasbiy faoliyat asoslari


xо‘jalik  operatsiyalarini  amalga



Download 5,99 Mb.
Pdf ko'rish
bet103/452
Sana18.01.2022
Hajmi5,99 Mb.
#385781
1   ...   99   100   101   102   103   104   105   106   ...   452
Bog'liq
fayl 1433 20210809

xо‘jalik  operatsiyalarini  amalga 

oshirish,  tahlil  qilish  va  ularni  keyinchalik  bayon  etishni,  ya’ni  qaysidir 

maqsadlarda  foydalanish,  masalan,  moliyaviy  hisobotlar  tuzish  va  boshqa 

maqsadlar,  buxgalteriya  uchyotining  predmetini  tashkil  qiladi

51

.  Bu  ta’rifda 



ham  fanning  predmeti  va  obyektlari  chalkashtirib  yuborilgan.  Tahlil  qilingan 

boshqa  ba’zi  bir  xorijiy  adabiyotlarda  buxgalteriya  hisobining  predmeti 

yoritilmagan

52

.  



Bozor munosabatlari sharoitida mulkchilik shakli va makoni mutlaq yangicha 

munosabat  kasb  etadi,  shuning  uchun  ham  ushbu  tushunchalarga  yangicha 

yondoshish  lozimligi  talab  qilinadi.  Buxgalteriya  hisobining  predmetini 

 

49



Jo’raev N. va boshq. Moliyaviy va boshqaruv hisobi. T.: TDIU, 2007 y. 14 b. 

50

Frank Wood. Business accounting. I Volume ASKERI, 1992 2 b. 



51

Muallif izohi. 

52

Нидлз Б., Андерсон Х., Колдуэлл Д. Принципы бухгалтерского учета. Москва. Финансы и статистика. 



2002, Хендириксен Э.С., Ван Бреда М.Ф. Теория бухгалтерского учета. М.: Финансы и статистика, 2002, 

Хорнгрен Ч.Т. Дж.Фостер Бухгалтерский учет: управленческий аспекст, М.: Финансы и статистика, 2002, 

Энтони Р. Дж.Рис Учет: ситуация и примеры. М.: Финансы и статистика, 1993, Carl S. Warren, James M. 

Reeve, Jonathan E. Duchac. Accounting. South-Western Publishing Co.; 24th edition (2012), Harry I. Wolk, James 

L. Dodd, John J. Rozyck. AccountingTheory. 8thEdition. SagePublications; 8 edition (Aug. 20, 2012) 

 




176 

 

 



aniqlashda,  eng  avvalo, u kimga  xizmat qilishini hisobga olgan  holda  yondoshish 

zarur, deb hisoblaymiz. 

О‘zbekiston Respublikasi “Buxgalteriya hisobi tо‘g‘risida”gi Qonunning 4 

– moddasida “Buxgalteriya hisobi barcha xо‘jalik operatsiyalarini yaxlit, uzluksiz, 

hujjatlar  asosida  hisobga  olish  yо‘li  bilan  buxgalteriya  axborotini  yig‘ish,  qayd 

etish va umumlashtirishning tartibga solingan tizimidan, shuningdek uning asosida 

moliyaviy va boshqa hisobotni tuzishdan iboratdir, deb ko’rsatib o’tilgan. 

Buxgalteriya  hisobining  predmeti  faqat  ishlab  chiqarish  jarayonidagi 

korxonalar,  tashkilotlar  va  muassasalarning  mablag‘lari  holati  hamda  ulardan 

unumli  foydalanish  haqidagi  axborotlarni  shakllantirish  yoki  xо‘jalik 

operatsiyalarini qayd qilish, tahlil qilish yoki axborotlarni keyinchalik bayon etish 

bо‘lmasdan, balki kо‘p mulkchilikka asoslangan xо‘jalik yurituvchi subyektlarning 

xо‘jalik  faoliyati  va  tadbirkorlikfaoliyati  bilan  shug‘ullanuvchikeng  qatlamli 

aholining daromadlari va xarajatlaridir.  

Korxonalarning  xо‘jalik  faoliyati  va  aholining  daromadlari  va  xarajatlari 

statistika,  moliya,  bank  ishi,  soliq  va  soliqqa  tortish,  makro  va  mikro  iqtisodiyot, 

marketing,  menejment, audit, iqtisodiy tahlil kabi  fanlarning ham  predmeti bо‘lib 

hisoblanadi. Shuning uchun ham har bir iqtisodiy fanga tegishli bо‘lgan faoliyatni 

aniqlab olish, u yoki bu fanni о‘rganishni osonlashtiradi. 

Korxonalar  faoliyatida  sodir  bо‘ladigan  ijtimoiy-iqtisodiy  jarayonlar,  takror 

ishlab  chiqarishning,  ishlab  chiqarish,  taqsimot,  sotish  va  iste’mol  sikllarida 

kechadi.  Shuningdek,  har  qanday  korxonaning  xо‘jalik  faoliyatini  asosiy 

mazmunini ta’minot, ishlab chiqarish, xizmat kо‘rsatish, ishlarni bajarish va sotish 

jarayonlari tashkil etadi. Bu jarayonlar bir-biri bilan uzviy bog‘langan. Korxonada 

ishlab chiqarish jarayoni ta’minot jarayoniga, sotish jarayoni  esa, ishlab chiqarish 

jarayoniga  bog‘liq.  Agar  bu  bog‘liqlikni  butun  bir  jamiyat  doirasida  kо‘radigan 

bо‘lsak, bir korxonaning sotish jarayoniga boshqa korxonalarning ta’minot, ishlab 

chiqarish  va  sotish  jarayonlari  bog‘liq  bо‘ladi.  Bu  holda,  buxgalteriya  hisobi 

boshqaruvning funksiyasi sifatida kengaytirilgan takror ishlab chiqarish jarayonini 

nazorat  qilish  vositasi  о‘rnida  ishtirok  etadi.  Shuningdek,  huquqiy  shaxs  tashkil 




177 

 

 



etmasdan  tadbirkorlik  faoliyati  bilan  shug‘ullanish  aholi  daromadlari,  ularning 

manbalari va xarajatlari tarkibini kо‘payishiga olib keladi. Bu oila buxgalteriyasini 

tashkil  qilishni  taqozo  etadi.  Shuning  uchun  boshqa  iqtisodiy  fanlar  qatori 

buxgalteriya hisobi nafaqat xо‘jalik yurituvchi subyektlar faoliyatining qaysidir bir 

jihatini qamrab  oladi, balki, aholi  (oila)  daromadlari  va  xarajatlarini  ham  hisobga 

olishni taqozo etadi.  




Download 5,99 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   99   100   101   102   103   104   105   106   ...   452




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish