Buxgalteriya hisobi va operatsion texnika

20100   –  Pul emissiyasi 
20102  –  Muomalaga chiqarilgan banknotlar 
20106  –  Muomalaga chiqarilgan tangalar 
Demak,  Markaziy  bank  tomonidan  muomalaga  chiqarilgan  bank-
notlar  va  tangalar  bank  balansining  passiv  qismida,  ya‟ni  majburiyatlar 
bo„limida hisobga olinadi.  
Markaziy bankning hisobvaraqlar rejasining “Majburiyatlar” bo„li-
mida,  shuningdek,  norezident  banklarning,  xalqaro  moliya  institutlari-
ning talab qilib olingungacha saqlanadigan, jamg„arib boriladigan mud-
datli  depozitlari,  Markaziy  bankning  obligatsiyalari,  davlat  budjetining 
daromad va xarajatlari hisobvaraqlari yuritiladi.  
Markaziy  bank  hisobvaraqlar  rejasining  “Kapital”  deb  nomlangan 
bo„limda  “E‟lon  qilingan  ustav  kapitali”,  “Shakllangan  ustav  kapitali” 
kabi  hisobvaraqlar  ochilgan.  Tijorat  banklari  hisobvaraqlar  rejasining 
“Kapital” bo„limida oddiy va imtiyozli ro„yxatdan o„tkazilgan ustav ka-
pitali hamda oddiy va imtiyozli chiqarilgan ustav kapitali kabi Markaziy 
banklarning hiosbvaraqlar rejasida bo„lmagan hisobvaraqlar ochiladi. 
Bundan  tashqari,  banklarning  daromadlari  va  xarajatlari  bilan 
bog„liq  xususiyatlar  ham  mavjud.  Masalan,  qog„oz  pullarni  bosmadan 
chiqarish  va  tangalarni  zarb  etish  bo„yicha  xarajatlarni  hisobga  olib 
borish  uchun  qog„oz  pullarni  bosmadan  chiqarish  va  tangalarni  zarb 

---

 
21 
etish xarajatlari nomli asosiy hisobvaraq va unga qarashli 5 ta subhisob-
varaqni  oladi.  Ularda  banknotlarni  bosmadan  chiqarish  xarajatlari,  tan-
galarni  zarb  etish  xarajatlari,  banknotlarni  tashish  xarajatlari,  tangalarni 
tashish  xarajatlari  va  milliy  valutaning  himoyaviy  xossalari  va  dizayni 
bo„yicha ilmiy-tadqiqot ishlariga xarajatlar hisobi olib boriladi. 
Bundan tashqari, Markaziy bank barcha tijorat banklari o„rtasidagi 
banklararo  hisob-kitoblarni  tashkil  etadi.  Shu  sababli  bunday  hisob-ki-
toblar hisobini yuritish uchun tijorat banklarining vakillik hisobvaraqlari 
bilan birgalikda banklararo hisob-kitoblar bo„yicha 27416-tranzit hisob-
varag„i  ochilgan.  Bunday  hisobvaraq  tijorat  banklarining  hisobvaraqlar 
rejasida yo„q.  
Tijorat banklari iqtisodiyot tarmoqlarining turli mulkchilik shaklla-
riga tegishli xo„jaliklarga xizmat ko„rsatadi, shunga asosan tijorat bank-
larida alohida hisobvaraqlar ochiladi. Markaziy bank esa iqtisodiyot tar-
moqlariga emas, balki hukumat va nazorat idoralari hamda vazirliklarga 
xizmat  ko„rsatadi.  Shunday  xususiyatlar  har  ikki  bank  hisobvaraqlar 
rejalarida hisobga olingan.