Buxgalteriya hisobi va operatsion texnika

juda ko„p ishlatiladi, quyida ham bir necha marta bu hisobvaraqni 
ishlatamiz.  

---

 
190 
Foizlar  hisoblanganda,  lekin  hali  undirilmagan  holda  quyidagi 
buxgalteriya provodkasi bajariladi:  
Debet 16309 Kreditlar bo„yicha hisoblangan foizlar. 
Kredit  42xxx  Mijozlarga  berilgan  qisqa  muddatli  kreditlardan 
olingan foizli daromadlar. 
42xxx – hisobvarag„i to„liq ravishda qisqa muddatli kredit qanday 
korxona yoki shaxslarga berilganiga qarab konkret belgilanadi. Masalan, 
qisqa muddatli kredit xususiy korxona, xo„jalik shirkatlari va jamiyatlarga 
berilgan  bo„lsa,  ularga  foizli  daromad  hisoblansa,  buxgalteriya  provod-
kasi quyidagi ko„rinishda bo„ladi: 
Debet 16309 ............  
Kredit 42602 Xususiy korxona, xo„jalik shirkatlari va jamiyatlarga 
berilgan qisqa muddatli kreditlar bo„yicha foizli daromadlar. 
Foizlar  summasi  undirilganda  esa  quyidagi  buxgalteriya  yozuvi 
amalga oshiriladi.  
Debet 20208 – Xususiy korxona, xo„jalik shirkatlari va jamiyatlar-
ning talab qilinguncha saqlanadigan depozitlari. 
Kredit 16309 – Hisobvarag„ nomi ??? 
Shunday qilib, hisoblangan foizlar hisobvarag„i yopiladi. 
Uzoq  muddatli  kredilashda  foizlar  hisoblanganda  va  undirilganda 
tegishli daromad hisobvaraqlari ishlatiladi. Masalan: 
Debet 16309 Kreditlar bo„yicha hisoblangan foizlar 
Kredit 44600 Xususiy korxona, xo„jalik shirkatlari va jamiyatlarga 
berilgan uzoq muddatli kreditlar bo„yicha foizli daromadlar. 
Agan uzoq muddatli kredit yakka tartibdagi tadbirkorga berilgan bo„lsa: 
Debet 16309 .................... 
Kredit  44100  Yakka  tartibdagi  tadbirkorlarga  berilgan  uzoq  mud-
datli kreditlar bo„yicha foizli daromadlar. 
Foizlar summasi tadbirkorning talab qilinguncha saqlanadigan de-
pozitidan undirilganda: 
Debet 20218 – Yakka tartibdagi xususiy tadbirkorlarning talab qi-
linguncha saqlanadigan depozitlari. 
Kredit 16309 – Kreditlar bo„yicha hisoblangan foizlar. 
Tijorat banklari qisqa va uzoq muddatli kreditlardan tashqari bosh-
qa faoliyatdan ham daromad ko„radi. Masalan, moliyaviy ijara, ya‟ni li-
zing bo„yicha, mijozlarning hisobvaraqlariga xizmat ko„rsatish bo„yicha, 
qimmatli  qog„ozlar  bilan  amalga  oshirilgan  Repo  operatsiyalari  bo„yicha, 
bankning xususiy mulkini sotishdan va boshqa daromadlarni olishi mumkin.  

---

 
191 
Tijorat banklari mijozlarning naqd pulsiz hisob-kitob operatsiyala-
rini, jumladan inkasso operatsiyalarini bajaradi. Inkasso operatsiyalarini 
bajarganlik  uchun  haq  to„langanda  bu  operatsiya  quyidagi  buxgalteriya 
o„tkazmasi asosida bajariladi: 
Debet  20200  –  Bu  hisobvaraqda  mijozlarning  qanday  depozit-