Бурун, бурун ёндош бўшлиқларининг клиник анатомияси, физиологияси ва текшириш усуллари

SURUNKALI KATARAL RINIT (Rhinitis catarrhalis cronica )

Surunkali kataral rinit surunkali rinitlarni 15% tashkil etadi. Kasallikni bu darajada ko`p uchrashini asosiy sabablari:

- bu shilliq qavatlarga tashqi muxitni turli salbiy omillarini birinchilardan bo`lib ta`sir etishi

-burun shilliq qavatlarni tez yallig’lanishga moyilligi. Yallig’lanish jarayoni asosan shilliq qavat va qisman shilliq ostini qamrab oladi. Kasalikni boshlanishida shilliq qavat yuzasidagi xilpillovchi epiteliylar qatorlari ozayadi, tuklari yo`qoladi, ayrim joylarda tsilindirik epiteliylar kubsimon epiteliyga aylanadi. SHilliq qavat yuzasi shilliq va bokalsimon bezlar ishlab chiqargan shilimshiq bilan qoplanadi.Epiteliy osti qatlami shishgan, qon tomirlari kengaygan, devorlari yupqalashgan va qon bilan to`lgan, atrofida xujayralar (limfotsitlar,neytrofillar) infil’tratsiyasi kuzatiladi.

Surunkali rinitni uzoq davom etishi natijasida shilliq osti qatlamida skleroz jarayoni rivojlanadi.

Kasallikni o`zini klinik kechishiga qarab B.S.Preobrajenskiy (1941) uch turga bo`ladi

1.Gipersekretor (rhinitis chronica simhlex hypersecretoria)turi kasallikni bu ko`rinishida yallig’lanish jarayoni boshqa belgilariga qaraganda ko`proq shilimshiq ajralishi bilan kechadi.

2.Vazodilatator (rhinitis chronica simplex vasodilatatorica) turi, qon tomirlarini tez-tez va uzoq muddatga kengayib turishi natijasida, boshqa belgilariga nisbatan burun shilliq qavatlari va chiganoqlari doimo shishganlik xolati yaqqol keskin namoyon bo`ladi.

3.Aralash (rhinitis chronica simplex hypersecretoria dilatatorica) bu turida kasallik yuqoridagi ikkala belgisi bir xilda namoyon bo`ladi.