Bulardan tashqari, tovush o'zgarishlarining yana quyidagi ko’rinishlari mavjud

Ko‘p nuqta va uning qo‘llanilish o‘rinlari

Ko‘p nuqta XIX asrning II yarmidan boshlab o‘zbekcha matnlarda ishlatila boshlangan. 1876-yildan e’tiboran «Turkiston viloyatining gazeti»da muntazam qo‘llangan.

Ko‘p nuqta quyidagi o‘rinlarda ishlatiladi:

1. Mazmunan tugallanmay qolgan gaplar oxirida. To‘ra biroz o‘ylab turgach, podshoning devordagi suratini, so‘ngra o‘zining yеlkasidagi pogonini ko‘rsatdi.

— Mana shu imperiya... .

Miryoqub hech narsa anglamadi. (A.Cho‘lpon)

2. So‘zlovchining cheksiz his-hayajonini, beqiyos tabiat manzaralarini ifodalash uchun.

Do‘xtir ayol og‘iz berkitib piq-piq yig‘ladi.

- Men... men O‘zbekistonda besh-olti yil ishlab edim, — deya yig‘ladi.

- Bechora xalq-a, bechoragina xalq-a... (T.Murod). Qish... Butun atrof oppoq libosda...

3. Matn (jumla) qisqartirilsa.

- Anovi kuni menga bir oyat aytib edingiz?

- Xo‘sh, xo‘sh?

- Ilkimdin kelguncha... — deb boshlanar edi.

-Ha-ha, bo‘tam, lekin bu oyat emas, hazrat Navoiyning hikmatlaridur (X.To‘xtaboyev)

4. Fikr bo‘lib-bo‘lib ifoda qilinsa yoki duduqlanib aytilsa.

-Turkistonda birinchi m... m... m... artaba tea... t... t... tr, dedi-da, fikrga toldi.

5. Suhbatdoshining gapi javobsiz qoldirilsa.

- Manavi dub eshiklaringizni yеlkamda tashib kelganman. Tushundingizmi ?

- …

- Tushundingizmi, deyapman? (X.Sultonov)

6. Tushirib qoldirilgan harf, so‘z yoki boshqalar o‘rnida.

Nuqtalar o‘rniga kerakli harfni qo‘yib ko‘chirib yozing. Xayri...oh, a...loq, ...abar.