Bulardan tashqari, tovush o'zgarishlarining yana quyidagi ko’rinishlari mavjud

Tushunilishi qiyin bo‘lgan so‘zlar lug‘ati

AL va KHK darsligidan:

9-sinf ona tili darsligidan:

harzago‘y - sergap takallum - so‘z, nutq aqli qosir - aqli zaif xushro‘y - shirinso‘z muvahhish - mudhish rifq - lutf muvoso - murosa, kelishish qali - agar, basharti o‘g - aql, maqta, ulug‘la o‘kush - ko‘p kanora - chet, chekka ma’mura - mamlakat, obod shahar, obodonchilik mushrif - soliqlarga javobgar sarkor - rahbar; ish yurituvchi muhtasib - tarozi va o‘lchovlar noziri; din va jamoat tartibini saqlovchi imom - namozni boshqaruvchi mudarris - madrasa o‘qituvchisi muazzin - azon aytuvchi; so‘fi 7-sinf ona tili darsligidan: muarrix - tarixchi mutarjim - tarjimon shuaro - shoirlar handasa - geometriya

donish - bilim, ma’lumot dubulg‘a - qadimda tig‘ yoki o‘qdan saqlanish uchun temir yoki po‘latdan ishlangan bosh kiyimi durroj - kaklikka o‘xshash qush ganj - xazina jig‘a - bosh kiyimga taqiladigan ukpar va qimmatbaho toshlar bilan bezatilgan ziynat buyumi kamarbasta - xizmatga tayyor, bel bog‘lagan kulliyot - biror narsaning yig‘indisi, to‘plam nor - 1) erkak tuya; 2) badandagi qizg‘ish dog‘ ranj - 1) ozor, alam; 2) mehnat saltanat - biron-bir hukmdor qo‘l ostidagi mamlakat sardoba - usti gumbaz shaklidagi g‘isht qurilma bilan bekitilgan sun’iy hovuz sarbon - 1) karvonboshi, karvon; 2) yo‘lboshchi, rahnamo xilqat - yaratilgan, bunyodga kelgan narsa yoki kimsa zavja - rafiqa, qayliq chilvir - ingichka pishiq arqon, arg‘amchi

5 - sinf darsligi mashqlaridagi ma’lumotlar:

Mirtemir: Ona tilim – onajonim tili bu-

Beshikdanoq singgan jon-u quloqqa.

El-u yurtim, xonumonim tili bu,

Qadimlikda o‘xshar ona tuproqqa.

Yusuf Xos Hojib: Kelishning ketishi bordir dunyoda,

So‘zingni ezgu qil – umring ziyoda!

Gulbadanbegim Zahiriddin Muhammad Boburning qizi bo‘lib, u 1523-yili Kobulda tug‘ilgan. Onasi Dildorbegim temuriy Sulton Mahmud Mirzoning qizi bo‘lgan. Otasining farmoniga ko‘ra u katta onasi Mohimbegim qo‘lida tarbiyalangan.

Gulbadanbegim zamonasining oqila, donishmand ayollaridan edi. Akbarshohning taklifi bilan “Humoyunnoma” nomli ajoyib va muhim tarixiy asarni yozgan. “Humoyunnoma” Bobur va Humoyun podshohlarning hayoti va sarguzashtlarining qisqacha tarixi bo‘lib, “Boburnoma”ning mantiqiy davomidir. “Akbarnoma”ning muallifi Abul Fazlning yozishicha, Gulbadanbegim 1603-yilda 80 yoshida vafot etgan.

G‘. G‘ulomning ammasining eri mo‘ynado‘z-kosib bolib, bola-chaqalari bo‘lmagan. Ular Sag‘bonda yashagan.

Vatan arabcha so‘z bo‘lib, ona yurt degan ma’noni bildiradi.

Amir Temur qurdirgan hashamatli saroylardan biri Shahrisabzdagi Oqsaroy sanaladi.

Ulug‘bek rasadxonasi Samarqanddagi XV asr me’morchiligining nodir namunasi sanaladi. Bino Ulug‘bekning farmoyishi bilan 1428-1429-yillarda Cho‘ponota tepaligidagi Obirahmat arig‘i bo‘yida bunyod etilgan.

Rasadxona 3 qavatli bo‘lib, balandligi 30,4 m ga teng bo‘lgan.

1884-1885- yillarda rus dengiz zobiti A. Mojayskiy birinchi uchish moslamasi(ilk samolyot)ni yaratdi.