Бухоро давлат университети ҳузуридаги илмий даража берувчи dsc

Мазмуни: 
Агар У хоҳласа, бир қатра сувдан юзлаб денгизни яратади, 
Агар У истаса, бир зарра чангдан юзлаб осмонни барпо қилади. 
Истаганини қилувчи қадрат эгаси, куч соҳиби ва ҳикматли зот Удир, 
Унинг ишига «қандай, қанақа» саволлари робита бўлолмайди. 
Яхшиликлар эгаси бўлган абадий тирик зотнинг марҳаматига бир боқ, 
У қалбда қанча фисқ-у фасод ва риё бўлса ҳам у билан дўст бўлади. 
Яна завқ- у шавқ ва ҳисларнинг юкини устувор қилди. 
Ва яна бир парча заиф гўштни зиёнинг ҳам юкини кўтарадиган қилди. 
Буларни кўтаришга бирор нарса тоқат қилолмаган эди, 
Охир уларни инсон қалби кўтаришга мубтало бўлди. 
Алалоқибат, У ўзи томонга кам-кам тортиб бориб, 
Қазо шоҳиди Ўзининг васлига еткаради. 
«Ва ъалайҳи таваккалту ва ҳува Роббул ъаршил ъазийм» («(Мен Унинг) Ўзига 
суяндим. У зот улуғ арш Соҳибидир», Тавба: 129-оят.). 
Унинг зоти барча зотлардан энг зоҳирроқ қадимдир, Ундан ўзга барча зотлар
йўқолувчи адим (яъни, йўқликка кетувчи) дир. Унинг сифоти (яъни, сифатлари ) эса 
барча сифотдан самим (яъни, юксак) дир, Унинг сифоти олдида бошқа барча сифот 
нуқсонли ва замим (яъни, хор) дир. Унинг зот-у сифотини идрок қилишга на бир нарса 
қодир, бош-у охирини англашга на бир ориф-у оқил лойиқ. Барча нарсанинг манзари 
(яъни, назаргоҳи) ва маржаъи (умиди) Удир. 

---

104 
 Шоир юқоридаги парчада саъж санъатидан фойдаланган ҳолда Яратганнинг 
сифатларини мадҳ этади. Унинг буюк сифатлари олдида бошқа барча сифатлар 
нуқсонли ва хор бўлиб кўринади.
Бисмиллаҳир роҳманир роҳийм адам (яъни, йўқлик) катта йўлининг бошида турган бир 
ойинайи жаҳондирки, махлуқотдан ҳар бири адам (яъни, йўқлик) манзилидан вужуд 
(яъни, борлик) майдонига келишда унда интизору тайёр бўлиб, зору нола қилиб туради. 
Борлику йўқликдаги барча нарса биргина Унинг амру фармонига муаллақ туради. “Иза 
арода шайъан ан (й) яқула лаҳу кун фаякун, Фасубҳаналлазий биядиҳи малакуту кулли 
шайъин (в) ва илайҳи туржаъун ” (“Агар У бирор нарсани (яратишни) истаса, Унинг 
иши фақатгина “Бўл”, демоқликдир. Бас, у (нарса) бўлаур – вужудга келур”, Ёсин: 82, 
83-оятлар) Аллоҳнинг шаъни биз айтганлардан ҳам барча Уни васф қилувчилару 
оқиллар ва орифларнинг айтганларидан ҳам юксакдир. Агар тиллар Унинг мадҳу 
саносини айтаман деса, ҳарчанд тиришмасин, дарёлар лабида ҳайрону саргардон 
юрадиган бутимор қушидек бўлади, бироқ айтолмайди. 
Уни мадҳ қилишнинг биринчи одоби шуки, “Субҳана роббика роббил ъиззати ъамма 
ясифун ва саламун ъалал мурсалийн вал ҳамду лиллаҳи роббил ъаламийн” (“Қудрат 
эгаси бўлмиш Парвардигорингиз уларнинг сифатларидан (яъни, ҳар қандай айб-у 
нуқсондан) покдир”, Соффат: 180-181-оятлар), десинлар. 
Қитъа: 
Саноеки, лойиқ ба зоташ буд, 
Магар худ ба худ гўяд аз рўйи жуд. 
Зи мумкин на мумкин санойи Қадим, 
Набудро чи ёре бувад васфи Буд. 
Бувад равнақи зарра аз офтоб, 
На аз зарра хавар мункашиф аз вужуд. 
Жуз иқрори нуқсон дигар туҳфа нест, 

---

105 
Зи мо дар хавар мадҳи назди Вадуд.