Бухоро давлат университети жисмоний маданият факультети

“ХОТИН-ҚИЗЛАР СПОРТИ: ИМКОНИЯТЛАР ВА ИСТИҚБОЛЛАР” 
256 
сурункали қайтарилиб турса, организмнинг нормал ўсишига таъсир этибгина қолмай, балки турли 
функционал “объект”ларга локол ёки глобал потологик асоратларнинг юзага келишига сабабчи бўлиши 
эхтимолдан ҳоли эмас. Аксинча кундалик ёки ялпи машғулот юкламалари ҳажми ва шиддати 
функционал имкониятдан паст бўлса жисмоний сифатларнинг шаклланиши сусаяди, иш қобилияти 
кучаймайди.Бинобарин, кундалик ёки ялпи юкламалар, шу жумладан, жисмоний тарбия дарслари ва 
тренировка машғулотларига оид юкламаларни шуғулланувчиларнинг ёши, жисмоний ва функционал 
имкониятларига қараб “тўлқинсимон” принципда ошира бориш даркор. Демак хотин-қизлар спортига 
оид машғулотларни ташкил қилишда педагогик ва тиббий назоратга асосланиш соғлом баркамол авлод 
тарбиялаш жараёнинг ажралмас қисмидир. Шундай экан жисмоний тарбия ва спорт бўйича 
ўтказиладиган машғулотлар (жисмоний тарбия дарслари, тренровка машғулотлари, спорт 
мусобақалари) мазмунини мақсадли ривожлантириш ва бошқариш ҳар бир мутахассис (ўқитувчи, 
мураббий, ташкилотчи, услубчи, йўриқчи) ва раҳбар шахсларга катта маъсулият юклаши, улар 
жисмоний маданият, жисмоний тарбия, жисмоний ривожланиш, жисмоний тайёргарлик ва спорт 
мосламаларига оид билимларни ўзлаштиришлари, мувофиқ касбий-педагогик малака ва кўникмаларни 
пухта эгаллашлари зарур эканлиги исбот талаб қилмайди.
Алоҳида эътибор қаратиш муҳимки, хотин-қизлар спортини самарали ташкил қилиш, кўп йиллик 
спорт машғулоти жараёнида шуғулланувчилар соғлиги ва уларнинг спорт маҳоратини шакллантира 
бориш устивор жиҳатдан жисмоний тайёргарлик кўрсаткичларига боғлиқдир. 
Спорт амалиётида жисмоний тайёргарлик, одатда, икки бир-бирига чамбарчас боғлиқ бўлган 
умумий ва махсус жисмоний тайёргарлик турларига бўлинади. 
Хаёт давомида инсон соғлиги, унинг ақлий ва жисмоний фаоллиги, кўп йиллик спорт машғулоти 
давомида спорт маҳоратининг шакллана бориши устивор жихатдан шу икки тайёргарлик турлари 
мазмуни ва даражаси билан боғлиқ. 
Жисмоний тарбия ва спорт машғулотлари олдига қўйиладиган асосий мақсад соғлиқни 
мустаҳкамлаш ҳамда юқори спорт натижаларига эришиш.
Малакали спортчиларни тайёрлашда мақсадга мувофиқ режалаштирилган жисмоний, 
тайёргарлик техник тактик маҳоратни шакллантиришда ва мусобақа давомида юксак натижага 
эришишда ниҳоятда муҳим омиллардан биридир. Режалаштирилган жисмоний машқларнинг мувофиқ 
ҳаракат сифатларини ривожлантиришда кутилган натижаларни бермаслик ҳолатлари тез-тез учраб 
турмаслиги учун ўқув тренировка машғулотлари жараёнида қўлланилаётган жисмоний юкламаларнинг 
шуғулланувчилар организми функционал имкониятларига мувофиқлигини эътиборга олиш шу 
юкламани мақсадга мувофиқ режалаштириш зарурдир.