Бухоро- 2022 Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги бухоро давлат университети

6.2. Бирламчи ва иккиламчи тур электродлар
Электрод мувозанат потенциалининг эритмадаги ионлар конценрацияси билан боғлиқ ҳолда ўзгариш муаян катион ёки анионга нисбатан электроднинг қайтарилишини белгилайди. Шу сабадан ҳам бирламчи тур электродлар мавжуд. Агар Ме ўзининг тузи эриган эритмага туширилган (электрод сифатида) булса, электроднинг оксидланиш-қайтарилиш системасини ҳарактерлайдиган потенциалини ҳосил қилади. Ана шундай системада электрод потенциалини фақат эритмадаги катионлар конценртацияси билан боғлиқ равишда топилади. Бундай электрод бирламчи тур электродлар деб аталади. Уларга симобли (Hg), кумушли (Ag), амалгама гуруҳидаги ва бошқа металлик электродлар киради. Буларга шунингдек, нормал водород электродини ҳам киритиш мумкин. Ўрнида, шуни ҳам таъкидлаш жоизки, бирор бир Ме ни симобдан эритиб амалгамали электродни ҳосил қилиш мумкин, улар одатда кислоталар билан таъсирлашмайди.
Иккиламчи тур электрод ҳосил қилиш учун муаян Ме ни, унинг кам эрийдиган тузини тўйинган ҳолда тутган, шу билан бирга, бир хил анионли бошқа тузини кўп миқдорда сақловчи эритмага туширилади ва электрод потенциали аниқланади. Иккиламчи тур электродларга мисол қилиб, МеО билан қопланган хлоркумуш каломел ва сурмали, электродлани кўрсатиш мумкин.
Патенциометрик титрлаш учун қўлланиладиган электродлар, ҳамма вақт ҳам, қайтариладиган бўлиши керак. Бошқача қилиб ифодаланса, уларнинг потенциаллари, эритмадаги ионлар концентрациясига қараб, Нернст тенгламачига мос равишда, ўзгариши керак. Эритмада аниқланадиган муаян ион конценрациясини ўзгаришига мос равишдда ўзгариб, адатдагидек титрлашда ишлатиладиган индикатор ўрнини қоплайдиган электродларни- индикаторли электрод деб юритилади.
Одатда, индикаторли электрод потенциали қийматини қутбланмайдиган бирор бир электродга нисбатан аниқланади.
Қутбланмайдиган электрод потенциали эса титрлаш пайтида ўзгармайди ва фақат индикаторли электрод потенциалини топиш учун хизмат қилади. шунинг учун ҳам у солиштириладиган ёки стандарт деб аталади. Индикаторли электродли титрлашда тузатиладиган реакцияга қараб танланади. Ҳар доим электрод потенциали титрланадиган ионлар концентрациясига боғлиқ, лекин бошқа эритмада бўлган ионларга боғлиқ бўлмаган ҳолда, амалда тезда топилади.