Бухгалтерия ҳисоби ва солиқ

Бухгалтерия ҳисоби бошқарув тизимида қуйидаги функцияларни бажаради

• Ахборот (бошқарув тизимини ахборот билан таъминлаш) функцияси.
• Назорат функцияси .
• Мулкнинг сақланишини таъминлаш функцияси.
• Узвий алоқа функцияси.
• Таҳлил функцияси.
• Тарбиявий функцияси.

1. Ахборот (бошқарув тизимини ахборот билан таъминлаш) функцияси. Бухгалтерия ҳисобининг бошқарув тизими ва бозор муносабатларини ривожлантиришдаги асосий функцияларидан бири ахборот билан таъминлаш функцияси ҳисобланади. Бозор иқтисодиётига ўтишнинг ҳозирги босқичида ўз вақтида олинадиган ҳаққоний иқтисодий ахборотларнинг роли ва аҳамияти кучаймоқда.
Бухгалтерия ҳисоби тизими ҳар хил бошқарув обйектларига – корхона хизматлари, унинг бўлинмалари менежерларига ҳақиқий ахборотларни етказиб берувчи муҳим манба бўлиб, улар ушбу ахборотлардан фойдаланган ҳолда тегишли бошқарув қарорларини ишлаб чиқадилар ва қабул қиладилар.
Ҳисоб-китоблар кўрсатишича, иқтисодий ахборотлар умумий ҳажмининг 70%идан ошиғи бухгалтерия ахборотлари улушига тўғри келади.
2. Назорат функцияси. Бухгалтерия ҳисобининг махсус усуллари ва амаллари ёрдамида назоратнинг учта тури юритилади: дастлабки назорат - хўжалик муомаласи содир бўлгунгача; жорий назорат - хўжалик муомаласини амалга ошириш; кейинг назорат - муомала содир бўлганидан сўнгги.
Назорат қилиш қуйидаги йўналишлар бўйича амалга оширилади:
- ишлаб чиқарилган, жўнатилган ва сотилган маҳсулотларнинг ҳажми бўйича режа ва шартномаларнинг бажарилиши;
- корхона мулкларининг сақланишини таъминлаш;
- моддий хомашё, ёқилғи-энергетика, меҳнат ва молиявий ресурслардан оқилона ва сарнарали фойдаланиш;
- асосий воситалар, амортизация фонди ва бошқа фондлардан фойдаланиш;
- маҳсулот ишлаб чиқариш учун сарфланган ҳақиқий харажатларни шакллантириш ва ишлаб чиқарилган маҳсулотлар (бажарилган ишлар ва кўрсатилган хизрнатлар) таннархини ҳисоблаш;
- реализация қилинган маҳсулот(иш ва хизрнат)ларнинг тўла таннархини шакллантириш;
- турли харажат сметаларининг бажарилиши (масалан, вакиллик харажатлари, тижорат ва реклама харажатлари);

• корхонанинг турли ички хўжалик бўлинмалари фаолияти: ишлаб чиқариш цехлари, участкалари ва ш.ў.;
• - молия бозорида иштирок этиш билан боғлиқ муомалалар бўйича (аксиялар, облигациялар ва ш.ў.);
• - корхона фаолиятининг молиявий натижаларини шакллантириш ва солиққа тортиладиган базани ҳамда тақсимланмаган фойда(қопланмаган зарар)ни аниқлаш;

- маҳсулот ишлаб чиқариш ва реализация қилиш билан боғлиқ харажатларни камайтириш;

• - шубҳали қарзлар бўйича резервлар ва бошқа махсус фондларни яратиш ҳамда уларнинг ишлатилиши;
• - корхонанинг молиявий аҳволи ҳамда рақобатчи корхоналар тўғрисида маълумот тўплаш;
• - молиявий ҳисобот ва бошқа турдаги ҳисоботларни тузиш.