Бухгалтерия ҳисоби назарияси

14.4. Инвестицияларни туркумланиши ва таркиби. 
Узоқ муддатли молиявий инвестицияларни бухгалтерия ҳисобида 
ҳисобгада қуйидаги гуруҳларга ажратилади:

Қимматли қоғозлар; 

Шўъба корхоналарига инвестициялар; 

Қарам бирлашмаларга инвестициялар; 

Қўшма корхоналарга инвестициялар; 

Бошқа узоқ муддатли инвестициялар. 
бу
узоқ
муомала
муддатига эга (12
ойдан
ортиқ)
активларнинг сотиб
олинишига
оид
инвестициялардир.
ўзида
муомала
муддати 12 ойдан
ошмайдиган, енгил
сотиладиган
молиявий
активларнинг харид
қилинишига
оид
инвестициялардир.
У
зоқ 
м
уд
да
тл
и 
м
ол
ия
ви
й 
ин
ве
стиц
ия
л
ар
Қи
сқа 
м
уд
да
тл
и 
м
ол
ия
ви
й 
ин
ве
стиц
ия
л
ар

---

165 
14.5. Инвестицияларни баҳоланиши. 
12-сон “Молиявий инвестициялар ҳисоби” номли БҲМСга мувофиқ 
Молиявий инвестицияларни харид қилиш чогида улар харид 
қиймати 
бўйича баҳоланади
ва бу қийматга брокерлар хизмати учун тўланган ҳақ, 
банк хизмати учун тўловлар, божлар ва бошқа харажатлар киритилади. 
Агар инвестиция акцияларни эмиссия қилиш ёки бошқа қимматли 
қогозлар чиқариш йўли билан тўлалигича ёки қисман олинаётган бўлса, у 
ҳолда харид қиймати чиқарилган қимматли қогозларнинг жорий қийматига 
тенг бўлади, яъни қимматли қогозларнинг номинал қийматига тенг 
бўлмайди. Агар инвестиция бошқа активга алмаштириб тўла ёки қисман 
олинган бўлса, у ҳолда инвестиция қиймати топширилган активнинг жорий 
қийматига қараб аниқланади. 
Молиявий инвестицияларни олинган пайтгача бўлган давр учун фоизлар 
улуши, ҳисобланган дивидендларни ўз ичига олган харид қиймати бўйича 
харид қилиш харидор томонидан сотувчига тўланган фоизлар миқдорини 
чиқариб ташлаб, харид қиймати бўйича ҳисобга олинади.
30
Инвестицияларнинг харид қиймати билан қарзга берилган қимматли 
қогозларни тўлаш қиймати ўртасидаги тафовут (дисконт ёки харид қилиш 
чогида мукофот тарзида берилган маблаг) инвестор томонидан 
инвестициялар бўйича доимий даромад бўлиши учун харид қилинган 
пайтдан бошлаб қарз тўланган пайтгача ҳисобдан ўчирилади. 
Хўжалик 
юритувчи 
субъектлар 
узоқ 
муддатли 
молиявий 
инвестицияларни қуйидаги баҳоларда ҳисобга олиб боради: 

харид баҳосида; 
30
International Accounting Standard 28 Investments in Associates and Joint Ventures. IFRS 2016, Red book.