«buхgalтeriya hisobi va audiт» kafedrasi «buхgalтeriya hisobi nazariyasi» fanidan ma’ruza maтni

6-Mavzu: Buxgalteriya hisobining registrlari va shakillari.

1. 
   Hisob registrlari va ularning buxgalteriya hisobidagi roli va axamiyati.
   
2. 
   Hisob registrlarining turlari va shakillari. Memorial-order shakli. Jurnal-order shakli. Buxgalteriya hisobining kompyuter shakli.
   
3. 
   Buxgalteriya hisobida dastlabki axborot tayyorlash va ularni hisob registrlarida aks ettirishda yo’l qo’yiladigan xatolar va ularni tuzatish tartibi.
   

Korxonada sodir bo’ladigan ishlab chiqarish, moliya-xo’jalik faoliyatida sodir bo’ladigan va amalga oshiriladigan operatsiyalar buxgalteriya hisobining boshlang’ich hujjatlarida aks ettiriladi, ular keyinchalik yig’iladi va yig’ma qaydnomalar tuziladi. Ularning ma’lumotlari tegishli registrlarga yozib chiqilish tartibiga va iqtisodiy mazmuniga muvofiq guruhlanishi kerak.

Buxgalteriya hisobining registrlari deb, boshlang’ich va yig’ma hujjatlarda aks ettirilgan xo’jalik mablag’lari, ularning tashkil topish manbalarini iqtisodiy mazmuniga ko’ra guruhlash hamda xo’jalik muomalalarining tarkibi va harakatini hisobga olishda qo’llaniladigan maxsus shakldagi jadvallarga aytiladi. Bu jadvallar buxgalteriya hisobida hisobvaraqlarning o’zaro aloqasi va hisobvaraqlardagi yozuvlarning iqtisodiy mazmunini hisobga olgan holda ishlab chiqiladi.
Buxgalteriya hisobi registrlariga jurnallar, qaydnomalar, daftarlar, kartochkalar hamda tasdiqlangan blanklar kiradi.
Yozuv turlariga ko’ra hisob registrlarining quyidagi turlari mavjud:

• 
  Хronologik;
  
• 
  Sistematik
  
• 
  Kombinatsiyalashgan.
  

Хronologik hisob registrlarida korxonada amalga oshirilgan yoki sodir bo’lgan xo’jalik operatsiyalari hech qanday tizimga solinmagan holda faqatgina hujjatlarning buxgalteriyaga kelib tushish vaqtiga qarab ro’yxatga olinadi. Хronologik hisob registri vazifasini buxgalteriya hisobining memorial-order shakli da qo’llaniladigan «Хo’jalik muomalalarini ro’yxatga olish jurnali» bajaradi. Ushbu jurnalda xo’jalik operatsiyalar sodir bo’lish vaqtiga qarab ketma-ket yozib boriladi.