«buхgalтeriya hisobi va audiт» kafedrasi «buхgalтeriya hisobi nazariyasi» fanidan ma’ruza maтni

Mundarija

	Kirish	4
	Хo’jalik hisobining mazmuni, vazifasi va axamiyati	6
	Buxgalteriya hisobining predmeti va metodi	13
	Buxgalteriya balansi, uning tuzilishi vamazmuni.	20
	Schetlar tizimi va ikkiyoqlama yozuv	24
	Hujjatlashtirish va inventarizatsiya	37
	Buxgalteriya hisobining regisirlari va shakllari	65
	Moliyaviy hisobot	70
	Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati	112

Kirish

Mamlakatimizda iqtisodiyotni liberallashtirish va modernizatsiyalash, bozor islohotlarining yanada chuqurlashtirilishi natijasida yildan yilga salmoqli natijalar qo’lga kiritilib, barqaror iqtisodiy o’sish yo’nalishi mustahkamlanib bormoqda. Bunda hukumatimiz tomonidan ishlab chiqilgan iqtisodiy siyosatning to’la va izchil amalga oshirilishi, iqtisodiyotning muhim ustuvor tarmoqlarining belgilab berilishi hamda ularni rivojlantirish bo’yicha barcha imkoniyatlarning safarbar etilishi muhim ahamiyat kasb etmoqda.

Iqtisodiyotni erkinlashtirish sharoitida qonun ustivorligini ta’minlash fuqarolarning islohotlarimizga bo’lgan ishonchini mustahkamlab, uning hayotiyligini ko’rsatmoqda. Shuning uchun islohotlarni amalga oshirishning bugungi bosqichida iqtisodiy qonunlarga amal qiluvchi tadbirkorlik sub’ektlarini rag’batlantirish yo’llaridan biri sifatida soliq yukini kamaytirish, soliqlarni unifikatsiya qilish tadbirlarini misol qilib keltirish mumkin.
Soliqlar va soliqqa tortish yo’nalishidagi mutaxassislar mamlakatimizda amalga oshirilayotgan soliq islohotlarining ma’no-mohiyatini anglashi, iqtisodiy bilimlarga ega bo’lishi bilan bir qatorda xo’jalik yurituvchi sub’ektlarning byudjet oldidagi qarz majburiyatlarini hisobini yuritish tartiblarini, soliqlar va boshqa majburiy ajratmalar hisob-kitoblarini hamda hisobotlarini tuzish ko’nikmalarga ega bo’lishi zarur.
Bu fanning maqsadi va vazifasi talabalarni buxgalteriya hisobi tizimida mustaqil ishlashga tayyorlashdan iborat.
Mustaqil xo’jalik yurituvchi subektlarning mablag’lari va mablag’larning tashkil topishi manbalarining xarakatini hisobga olishni xalqaro talablar asosida yuritish zarur. Hujjatlashtirish, umumlashtirish, korxona va xo’jaliklarning mulkiy, moliyaviy faoliyati to’g’risidagi to’liq va ishonarli ma’lumotlarini shakllantirish Buxgalteriya hisobi nazariyasining asosiy vazifasidir. Hisobotlarni tuzish, mamlakatimiz korxonalarida buxgalteriya hisobi yordamida shakllanadigan davriy, moliyaviy hisobot ma’lumotlarini realligini ta’minlash, tashkilotlar bilan hisoblashishlarni to’g’ri tashkil qilishni davlatimiz qonunlari, hukumat qarorlari, me’yoriy hujjatlar asosida o’rgatiladi.
“Buxgalteriya hisobi nazariyasi” fanining asosiy maqsadi - buxgalteriya hisobini rivojlantirish konsepsiyasini amalga oshirish jarayonini, iqtisodiyotni boshqarishda hamda iqtisodiy islohotlarni amalga oshirishda buxgalteriya hisobi tizimining o’rni, ahamiyati borasidagi g’oyalarni talabalar ongida shakllantirishdan iborat.
Fanning asosiy vazifasi “Buxgalteriya hisobi nazariyasi” fanining predmeti, tamoyillari, usul va uslubiyotlari to’g’risida talabalarga bilim berishdan iborat.