Buhgalteriya hisobi, iqtisodiy tahlil va audit

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS
TA'LIM VAZIRLIGI
TOSHKENT MOLIYA INSTITUTI SIRTQI FAKULTET


TOSHKENT MOLIYA INSTITUTI
“Soliqlar va soliqqa tortish” fakulteti
“BUHGALTERIYA HISOBI, IQTISODIY TAHLIL VA AUDIT” kafedrasi
K U R S I SH I
MAVZU: Korxona aylanma mablag‘lari va ularning tahlili.

Kafedra tomonidan ro’yxatga olingan tartib raqami №_________ “_____” ________________ 20 _____y.		Bajardi: _____SST-52______ - guruh Talabasi __________________________ Kurs ishi Rahbari i.f.n. _______________________
Kurs ishi himoyaga tavsiya qilindi (qilinmadi). “_____” ________________ 20 _____y. Rahbar imzosi: ___________________		Kurs ishi bahosi: ________________ Komissiya a’zolari _____________________________________ _____________________________________ ______________________________________

Toshkent-2022

M U N D A R I J A

Kirish………………………………………………………………..4-6 bet

1. 
   Korxonaning aylanma mablag’lari va aylanma fondlari tushunchalarining mohiyati, tarkibi va tasnifi.…………………………………………7-13 bet
   
2. 
   Aylanma mablag’lardan foydalanish ko’rsatkichlari.……………...14-17 bet
   
3. 
   Korxona o‘z aylanma mablag‘lari bilan ta’minlanganligi tahlili …..18-23 bet
   

Xulosa………………………………………………………………24-25 bet
Foydalanilgan adabiyotlar ro`yxati…………………………………26-28 bet

Mavzu: Korxona aylanma mablag‘lari va ularning tahlili.
Reja.
Kirish.

1. 
   Korxonaning aylanma mablag’lari va aylanma fondlari tushunchalarining mohiyati, tarkibi va tasnifi.
   
2. 
   Aylanma mablag’lardan foydalanish ko’rsatkichlari.
   
3. 
   Korxona o‘z aylanma mablag‘lari bilan ta’minlanganligi
   

tahlili.
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar.

Kirish.
Moliya tizimining asosiy mustaqil sohalaridan biri korxonalar moliyasi hisoblanib, kapital, foyda va pul fondlarining shakllanishi va foydalanishi bilan bog`liq pul munosabatlarini qamrab oladi. Aynan mana shu sohada daromadlarning asosiy qismi shakllanadi va iqtisodiyotning turli tarmoqlariga qayta taqsimlanadi hamda jamiyatning iqtisodiyijtimoiy taraqqiyotiga turtki beradi.
O‘zbekiston Respublikasida jamiyat taraqqiyotining barcha jabhalarida, eng avvalo iqtisodiy sohada islohotlarni yanada chuqurlashtirish va erkinlashtirish borasida aniq dastur ishlab chiqilgan. Bu dasturni joriy etishdan ko‘zlangan asosiy maqsad – O‘zbekistonning demokratik va bozor islohotlarini amalga oshirish, jahon hamjamiyatiga keng integratsiyalashuvi va barqaror olg‘a borishi uchun mustahkam zamin yaratishdir.
Prezidentimiz Shavkat Mirziyoev: «Hokim yordamchilari aholi bilan har kuni ishlab, odamlarga davlat tomonidan yaratilgan moliyaviy imkoniyatlarni yetkazishi, tadbirkorlikka va dehqonchilikka oʼrgatish orqali ularni kambagʼallikdan chiqarishi lozim» deb ta’kidlagan.¹ Bu maqsadlar uchun joriy yilda 10 trln soʼm imtiyozli kredit va 2,5 trln soʼm subsidiya ajratiladi, har bir mahallaga oʼrtacha — 1,3 mlrd soʼm. Bu, Respublika iqtisodiyotida faoliyat yuritayotgan barcha soha korxonalarining foyda ko‘rish maqsadida, bozor iqtisodiyoti talablaridan kelib chiqqan holda ishlab chiqarishi yoki xizmat ko‘rsatishini talab etadi. Bu, o‘z navbatida, xo‘jalik yurituvchi subyektlar faoliyatini, unda sodir bo‘ladigan iqtisodiy-ijtimoiy jarayonlarni va munosabatlarni muntazam ravishda tahlil qilib borishni taqozo etadi.
Prezidentimiz Sh. Mirziyoyev tomonidan 2022 yil 28 yanvardagi “2022-2026 yillarga moʻljallangan Yangi Oʻzbekistonning taraqqiyot strategiyasi toʻgʻrisida”gi PF-60-son Farmon imzolandi.²
Hujjat bilan quyidagilar tasdiqlandi:

• 
  2023 yildan qoʻshilgan qiymat soligʻi stavkasi 12%gacha hamda bank, moliya va telekommunikatsiya kabi tadbirkorlik yoʻnalishlarida foyda soligʻi stavkasi 15%gacha tushiriladi;
  
• 
  “Yashil iqtisodiyot” teхnologiyalarini barcha sohalarga faol joriy etish orqali 2026 yilga qadar iqtisodiyotning energiya samaradorligini 20%ga oshirish va havoga chiqariladigan zararli gazlar hajmini 20%ga qisqartirish choralari koʻriladi;
  
• 
  2022 yildan boshlab bosqichma-bosqich tadbirkorlikka oid barcha majburiy talablarni yagona elektron reyestrga kiritish tartibi joriy etiladi hamda takrorlanuvchi va oʻz ahamiyatini yoʻqotgan majburiy talablar qayta koʻrib chiqilib, yagona reyestr 2025 yil 1 iyuldan boshlab toʻliq ishga tushiriladi.
  

Respublikaning iqtisodiy va moliyaviy barqarorlikka erishishida muhim omil, ishlab chiqarish hajmining o‘sishi, pul qadrsizlanishini pasaytirish, eksport hajmini oshirish va boshqa shu kabi makroiqtisodiy o‘sishni ta’minlash bilan birga mamlakatda faoliyat yuritayotgan har bir korxona, firma, kompaniyalarni xo‘jalik subyektlari sifatida rivojlantirishni taqozo etadi.
Korxona, firma va kompaniyalarning iqtisodiy mustaqil hamda moliyaviy barqaror faoliyat ko‘rsatishlarida ularni oqilona boshqarish, hisob-kitob yuritilishini bozor iqtisodiyoti talablariga moslash, moliyaviy menejment ishlarini to‘g‘ri yo‘lga qo‘yish, bor moddiy, moliyaviy va mehnat boyliklaridan samarali foydalangan holda ishlab chiqarish yoki xizmat ko‘rsatishni tashkil etish, natijada yuqori foyda olib, davlat budjeti oldidagi majburiyatlarini o‘z vaqtida bajarish, rezervlar tashkil etish eng dolzarb vazifalardan sanaladi.
Shu bois, bozor iqtisodiyotini erkinlashtirish har birimizdan buxgalteriya hisobi, iqtisodiy tahlil va audit haqida ma’lum bilimga ega bo‘lishimizni talab etadi. Tadbirkorlik faoliyatining muvaffaqiyati hisobkitoblarning puxtaligiga, pul oqimlarining oqilona boshqarilishiga, moliyaviy masalalardagi qarorlarni to‘g‘ri va o‘z vaqtida qabul qilinishiga hamda moliyaviy tahlilning sifatli tashkil etilishiga uzviy bog‘liqdir. Ayniqsa, bozorni to‘g‘ri o‘rganishda, hamkorlarning moliyaviy ishonchliligini bilishda, o‘zaro hisob-kitob ishlarida yutqazib qo‘ymaslik va boyliklardan o‘rinli foydalana olishda kompleks iqtisodiy tahlilning natijalariga asoslanib boshqaruv qarorlarini belgilash, foyda olishning zaruriy sharti ekanligi tajribada bir necha bor isbotlangan.
Iqtisodiy tahlil boshqaruvning bir funksiyasi sifatida mavjud axborotlarga tayanadi, ammo axborotlar hali hech narsani hal qilmaydi. Ularni menejerning maqsadidan kelib chiqqan holda qayta ishlashni, tegishli yo‘nalishlar bo‘yicha tizimlashtirishni, moliyaviy hisobotlarni iqtisodiy jihatdan o‘qishni talab qiladi. Bu esa, o‘z navbatida, iqtisodiy tahlil orqali amalga oshiriladi. Shu tufayli zamonaviy mutaxassislar shu fanni mukammal o‘rganishi lozimligini obyektiv zaruratga aylantirdi. Bunday zaruriyat tufayli barcha iqtisodiyotga oid mutaxassisliklar iqtisodiy tahlil fanini, uning tarkibiy qismi bo‘lgan moliyaviy va boshqaruv tahlilni o‘rganishi majburiy qilib belgilangan va mutaxassislarni shakllantiruvchi fan sifatida ularning o‘quv rejasiga kiritilgan.

1.