Bugungi kunda nafaqat ilmiy tadqiqotlarni, balki kundalik hayotimizni radioelektron apparaturalarsiz tasavvur qilib bo’lmaydi. Elektronika hayotimizning ajralmas qismiga aylanib ulgurdi

Aktiv filtrlar
Aktiv filtrlarda induktivlik yoki aktiv qarshilig vazifasini transistor bajaradi. Bu hildagi filtrlarda silliqlovchi koeffitsent yuklama tokiga bog’liq bo’lmagan holda LC filtrlariga nisbatan hajmi kichik bo’ladi. Bu yutuqlar bilan bir qatorda aktiv filtrlarni kamchiliklar ham mavjud, haroratni o’zgarishi tranzistrning parametriga salbiy tasir etadi.
Tranzistorli filtrlarning ishlash prinsipi shundan iboratki, tranzistrni o’zgaruvchan tokka nisbatan qarshiligi ayrim holatlarda tranzistorning o’zgarmas tokka nisbatan qarshiligidan ko’p marta katta bo’ladi. Filtrda kuchlanishni siljishi avtomatik yoki muayyan holatga mo’ljallangan ravishda boshqariladi. 1-rasmda muayyan va 2-rasmda avtomatik siljish holatiga moʻljallangan kollektorli filtrlar KF keltirilgan.

kollektor toki yuklamadan oqayotgan tokka teng bo’lib, UKE potensialga bog’liq bo’lmagan holda - emitter tokiga bog’liqdir. Agar = const bo’lsa, ning o’zgarishi ishchi nuqtaning xarakteristikada siljishiga olib keladi. O’zgarmas tok uchun tranzistorning qarshiligi – bo’lib, bu bir necha Ω ni tashkil qiladi. Agar = const bo’lsa, ishchi nuqtaning chiqish xarakteristikasida surilishi kollektor kuchlanishiga bog’liq bo’ladi. Tokning o’zgaruvchan tashkil etuvchisi uchun bo’lib, bir necha kΩ ni tashkil qiladi. I= const ushlash uchun sxemada katta doimiy vaqtga ega bo’lgan elementlar zanjiri ulangan bo’lishi kerak. Bunda bo’lib, to’liq bir davrda bu kattalik o’zgarmaydi. Ammo sxemada ning mavjudligi sxemaning FIK ni 20% ga kamaytiradi.
Muayyan siljish holatiga mo’ljallangan filtrlarda yuklama kuchlanishi harorat va yuklamadan oqadigan tok o’zgarganda o’zgaradi. Avtomatik siljish holatiga mo’ljallangan filtrlarda bu o’zgarish o’z-o’zidan bartaraf etiladi, ya’ni chiqishdagi o’zgarish ta’siri manfiy teskari bog’lanish orqali amalga oshadi ( kirishga ta’sir o’tkazadi), ammo siliqlash koeffitsiyenti kamayadi.
Sxemadagi sig’im esa pulsatsiyani yana ham kamaytirish uchun ishlatiladi.
Tranzistorli emitterli filtrlarning 1-rasmda bir zvenoligi, 2-rasmda ikki zvenoligi keltirilgan va ular KF tranzistorli filtrlarga nisbatan quyidagi yutuqlarga ega: kirish qarshiligi kam (1 Ω dan kam); avtomatik siljitish holati bazada ishlatilganda muhit haroratining o’zgarishi sxemaga o’z ta’sirini o’tkazmaydi[5].
Bu filtrlarda KF filtrlarga nisbatan kondensator olib tashlangan, bu esa aytarlik oshirmaydi. qarshilikning FIK ning oshirishga olib keladi.
Yuklamaning tranzistor bilan parallel ulangan turi kuchlanishli va ko’p tokli sxemalarda filtr sifatida ishlatiladi. Bu filtrlarda yuklamaga parallel ulangan tranzistor LC filtrlardagi C bilan ketma-ket ulangan. Bu filtrlar chiqishdagi kuchlanish orqali bosh qariladi. Shuning uchun uning xarakteristikasi tashqi muhit ta’siriga kam beriluvchandir.