Bufer eritmalar

Bufer ta’sirining mehanizmi

• CH3COOH CH3COO- + H+
• CH3COONa CH3COO- + Na+
• Oz miqdorda kuchli kislota qo’shganda:
• H+ + CH3COO- = CH3COOH
• ya’ni muvozanat kuchsiz elektrolit CH3COOH hosil bo’lish tomonga siljiydi.
• Oz miqdorda kuchli asos qo’shganda:
• OH- + H+ = H2O
• ya’ni muvozanat kuchsiz elektrolit H2O hosil bo’lish tomonga siljiydi.

BUFER SIG’IMI

• Bufer sig‘imi – 1l bufer eritmaning pH qiymatini bir birlikka o‘zgartirish uchun qo‘shilishi kerak bo‘lgan kuchli kislota yoki asosning mol(millimol)dagi miqdori bilan o‘lchanadi:

BUFER SIG’IMI

• C
• B = -------------- mmol
• pH1 - pH0
• Bu yerda:
• B - bufer sig’imi; mmol
• C - qo’shilayotgan kuchli kislota yoki
• asosning mmoldagi miqdori
• pH0 - boshlang’ich muhit pHi
• pH1 - ohirigi muhit pHi

BUFER SIG’IMI

• N ·V
• B = -------------- mmol
• pH1 - pH0
• Bu yerda:
• B - bufer sig’imi; mmol
• N - titrlovchi eritmaning molar
• ekvivalent konsentratsiyasi; mmol/l
• V - titrlovchi eritmaning hajmi; l
• pH0 - boshlang’ich muhit pHi
• pH1 - ohirigi muhit pHi

Organizmning bufer sistemalari

• Gidrokarbonatli bufer sistema - qonning asosiy bufer sistemasi:
• H2CO3 H+ + HCO3-
• NaHCO3 Na+ + HCO3-
• Oz miqdorda kuchli kislota qo’shilganda kuchsiz elektrolit H2CO3 hosil bo’ladi:
• H+ + HCO3- = H2CO3
• Oz miqdorda kuchli asos qo’shilganda
• kuchsiz elektrolit H2O hosil bo’ladi:
• OH- + H+ = H2O

Organizmning bufer sistemalari

• Fosfatli bufer sistema - hujayra ichidagi
• suyuqliklarning asosiy bufer sistemasi:
• NaH2PO4 Na+ + H2PO4-
• Na2HPO4 2Na+ + HPO42-
• Oz miqdorda kuchli kislota qo’shilganda kuchsiz elektrolit H2PO4- hosil bo’ladi:
• H+ + HPO42- = H2PO4-
• Oz miqdorda kuchli asos qo’shilganda
• kuchsiz elektrolit H2O va HPO42- hosil bo’ladi:
• OH- + H2PO4- = H2O + HPO42-

Organizmning bufer sistemalari

• Oqsilli bufer sistema - barcha
• to’qimalardagi bufer sistema
• PtCOOH PtCOO- + H+
• PtCOONa PtCOO- + Na+
• Oz miqdorda kuchli kislota qo’shilganda kuchsiz elektrolit PtCOOH hosil bo’ladi:
• H+ + PtCOO- = PtCOOH
• Oz miqdorda kuchli asos qo’shilganda
• kuchsiz elektrolit H2O hosil bo’ladi:
• OH- + H+ = H2O

Organizmning bufer sistemalari

• Oqsilli bufer sistema - aminikislotaning
• bipolar ioni sifatida:
• COO- COOH
• Pt + HCl Pt
• NH3+ NH3Cl
• COO- COONa
• Pt + NaOH Pt
• NH3+ NH3OH