Budjet hisobi

3.  O‘zbekiston Respublikasida budjet daromadlari tasnifi. 
Davlat budjeti daromadlari bo‘yicha tasnif bu har bir daromad va xarajatni 
tavsiflash ham demakdir. Masalan, davlatning mahalliy daromadlari iqtisodiy 
kategoriya sifatida iqtisodiy axborotni ham berishi mumkin. Ular aniq bir guruh 
va sinflarga xos munosabatlar bilan ham ifodalanadi. Mahalliy daromadlar ham 
milliy boylikni taqsimlash va qayta taqsimlashda bevosita qatnashadi, natijada 
shu asnoda mahalliy boshqaruv organlari qo‘lida pul mablag‘lari jamlanadi.    
Budjet  tizimi  budjetlarini tuzishda budjet  tasnifiga muvofiq, daromadlar 
ularning aniq manbalari bo‘yicha prognoz qilinadi. 
O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirining 2010 yil 20 avgustdagi 65-
sonli buyrug‘i bilan (2010 yil 11 oktyabrda 2146-raqami bilan ro‘yxatga 
olingan) O‘zbekiston Respublikasi budjet tasnifini qo‘llash bo‘yicha 
Yo‘riqnoma tasdiqlandi. Ushbu hujjat milliy budjet tasnifini davlat moliyasi 
tasnifining xalqaro standartlari bilan uyg‘unlashtirish maqsadida ishlab 
chiqilgan bo‘lib, 2011 yilning 1 yanvaridan amalga kiritila boshlandi. 
Ma’lumki, budjet tasnifi Davlat budjeti va davlat maqsadli jamg‘armalari 
budjetlaridan mablag‘ oluvchi tashkilotlarga qo‘llaniladi hamda Davlat budjeti 
va davlat maqsadli jamg‘armalari budjetlarini tuzish, ko‘rib chiqish, qabul qilish 
va ijro qilish, shuningdek, Davlat budjeti va davlat maqsadli jamg‘armalari 
budjetlari ijrosi to‘g‘risidagi hisobotlarni tayyorlash maqsadida foydalaniladi. 
Ushbu hujjatning afzalliklari va muhim jihatlarini quyidagi asosiy 
yo‘nalishlar bo‘yicha ochib berish mumkin: 
- milliy budjet tasnifini davlat moliyasi tasnifining xalqaro standartlari 
bilan uyg‘unlashtirilishi; 
- budjet tasnifining davlat budjeti g‘azna ijrosi buxgalteriya hisobining 
yagona hisobvaraqlar rejasi bilan uyg‘unlashtirilishi natijasida davlat budjeti 
ijrosi bilan bog‘liq ma’lumotlarni takomillashtirilishi (tizimlashtirilishi); 
- budjet jarayonining barcha ishtirokchilarini (davlat budjeti, budjetdan 
mablag‘ oluvchilar, davlat maqsadli va boshqa jamg‘armalarni) to‘liq qamrab 

---

 
65 
olinishi natijasida budjet tasnifida davlat budjeti ijrosining yanada to‘liqroq aks 
ettirish imkonining vujudga kelishi va hokazo. 
Budjet tasnifi  O‘zbekiston Respublikasi Davlat budjeti, davlat maqsadli 
jamg‘armalari tuzilmasiga kiruvchi budjetlar daromadlari va xarajatlarini, 
shuningdek, uning taqchilligini moliyalashtirish manbalari guruhlanishi bo‘lib, 
quyidagilarni o‘z ichiga oladi: 
- Davlat budjeti daromadlarining tasnifi; 
- Davlat budjeti xarajatlarining vazifa jihatidan, tashkiliy va iqtisodiy 
tasnifi; 
- Davlat budjeti taqchilligini moliyalashtirish manbalari tasnifi. 
Budjet tasnifi Davlat budjetini tuzish, ko‘rib chiqish, qabul qilish hamda 
ijro etish maqsadida budjet ma’lumotlarini tizimga solish uchun foydalaniladi va 
u budjet ma’lumotlari xalqaro tasnif tizimlarining aynan shunday ma’lumotlari 
bilan qiyoslanishini ta’minlaydi. 
Mazkur hujjatga muvofiq budjet tasnifini tuzishning asosiy tamoyillari, 
deb quyidagilar e’tirof etilgan: 
- to‘liqlilik  –  budjet tasnifi budjet jarayonining barcha ishtirokchilarini 
qamrab olishi shart; 
- yagonalik  –  budjet tasnifi budjet jarayonining barcha ishtirokchilari 
uchun yagona bo‘lishi shart;  
- o‘zaro muvofiqlik – budjet tasnifining kodlari bir vaqtning o‘zida budjet 
jarayonining har xil operatsiyalarini aks ettirish uchun qo‘llanilmasligi kerak, 
ya’ni budjet tasnifining har bir kodi o‘ziga xos bo‘lishi shart. 
Halqaro valyuta fondining doirasiga ko‘ra daromadlar quyidagi 
toifalarga ko‘ra tasniflanadi: 
