Budjet hisobi

Rasm-7.3. Xarajatlar tasnifining guruhlanishi
31
 
Xarajatlar tasnifi tuzilmasi quyidagi ko‘rinishga ega: 
                                                           
31
 G'aznachilik. Darslik. D.Po’latov, B.Nurmuxamedova .Toshkent. 2014 yil. 

---

 
139 
Mablag‘lar 
manbasi va 
budjetlar 
darajasi tasnifi 
Xarajatlarning 
vazifa jihatdan 
tasnifi 
Tashkiliy 
tasnif 
Xarajatlarning 
iqtisodiy tasnifi 
Hududiy 
tasnif 
x 
xxx  x  x 
x 
xxx  xxx 
xxx 
xx 
xx 
xxx  xx 
xxx 
 
DMBAT to‘liq tatbiq etilguniga qadar xarajatlar smetasini va  xarajatlar 
smetasi ijrosi to‘g‘risidagi hisobotni (davlat budjeti ijrosi to‘g‘risidagi hisobotni 
qo‘shgan holda) tuzishda “Xarajatlarning vazifa jihatdan tasnifi”, “Tashkiliy 
tasnif” va “Xarajatlarning iqtisodiy tasnifi” kodlari qo‘llaniladi. 
Mablag‘lar manbasi va budjetlar darajasi tasnifi (1–6 kodlar) amalga 
oshirilayotgan xarajatlarning qaysi mablag‘lar manbasi va budjetlar darajasiga 
(tegishli budjet darajasiga, davlat maqsadli jamg‘armasi turiga va sh.k.) 
mansubligini aniqlash maqsadida qo‘llaniladi. 
Xarajatlarning vazifa jihatdan tasnifi (7–13 kodlar) barcha budjet 
darajalari xarajatlari guruhlanishini o‘zida ifodalaydi hamda davlat boshqaruvi 
va mahalliy o‘zini o‘zi boshqarish sektori birliklari asosiy funksiyalarini 
bajarishiga, ijtimoiy-iqtisodiy vazifalarni hal qilishiga budjet va budjetdan 
tashqari mablag‘larni yo‘naltirilishini aks ettiradi. 
Xarajatlarning vazifa jihatdan tasnifi ikki darajadan iborat: 
Vazifa jihatdan tasnifning birinchi darajasi (bo‘limlar) davlatning asosiy 
vazifasini bajarish uchun moliyaviy resurslarning yo‘nalishini aks ettiradi. 
Kichik bo‘limlar vazifa jihatdan tasnifning ikkinchi darajasi hisoblanib, davlat 
vazifalarining bajarilishida budjet mablag‘larining bo‘limlar doirasidagi 
yo‘nalishini aniqlashtiradi.  
Vazifa jihatdan tasnifning kichik bo‘limlarining tuzilishi davlatning asosiy 
vazifalarini aniqlashtirish tamoyiliga asosan qurilgan. 
Vazifa jihatdan tasnifning kodi 7 ta raqamdan iborat bo‘lib, shundan 4 ta 
raqam – bo‘lim, 3 ta raqam esa – kichik bo‘limdir. 
Vazifa jihatdan tasnifning bo‘limlari va kichik bo‘limlari yagona bo‘lib, 

---

 
140 
budjet jarayonining barcha ishtirokchilari tomonidan O‘zbekiston Respublikasi 
davlat budjetini tuzishda, tasdiqlashda va ijro qilishda foydalaniladi. 
Iqtisodiy xarajatlar tasnifi O‘zbekiston Respublikasi barcha darajadagi 
budjetlari xarajatlarini xo‘jalik belgilariga, ishlab chiqarish elementlariga ko‘ra 
farqlashni nazarda tutadi, davlat boshqaruvida amalga oshirilayotgan 
xarajatlarning iqtisodiy mazmunidan kelib chiqib budjet xarajatlari 
yo‘nalishlarini belgilab beradi. Davlat budjetining iqtisodiy xarajatlar tasnifining 
tuzilmasi quyidagi ko‘rinishda bo‘ladi: 
Toifa 
Modda va kichik modda 
Element 
Xx 
xx 
xxx 
 
Iqtisodiy xarajatlar tasnifi toifalar, moddalar va kichik moddalar kodlarini 
o‘z ichiga olgan 7 raqamdan iborat. 
•  toifa – 2 ta raqam; 
•  modda – 1 ta raqam; 
•  kichik modda – 1 ta raqam; 
•  element – 3 ta raqam. 
Misol uchun: 41 00 000 “Ishchilar mehnatiga haq to‘lash” toifasi mehnat 
qonunchiligiga muvofiq budjet tashkilotlari ishchilariga bajargan 
(bajarilayotgan) ishiga pul yoki natura ko‘rinishda taqdirlash lozim bo‘lgan 
xarajatlarni aks ettiradi. Mazkur toifaga ijtimoiy sug‘urta dasturiga ishchilar 
nomidan ish beruvchilarning amalga oshiradigan “Ish haqi” (41 10 000) va 
“Ijtimoiy ehtiyojlarga ajratmalar/badallar” (41 20 000) moddalari kiradi.  
41 10 000 “Ish haqi” moddasi ish beruvchi tomonidan davlat 
xizmatchilariga beriladigan barcha to‘lovlarni o‘z ichiga oladi va unga 41 
11 000 “Pul shaklidagi ish haqi” kichik moddasi ham kiradi. 
41 11 000 “Pul shaklidagi ish haqi” kichik moddasi quyidagi 
elementlardan iborat: 41 11 100 “Asosiy ish haqi”, 41 11 200 “Ish haqiga 
ustama va qo‘shimcha to‘lovlar”, 41 11 210 “Umumta’lim, o‘rta maxsus, kasb-
hunar ta’limi muassasalarining o‘rnak ko‘rsatgan xodimlarini 

---

 
141 
rag‘batlantirishning Direktor jamg‘armasi mablag‘lari”, 41 11 220 “Tibbiyot 
tashkilotlari xodimlariga ustama va qo‘shimchalar”.