|
QDU ekonomika fakulteti 1-V moliya va moliyaviy texnalogiya guruhi talabasi Sultonov Boburning Iqtisodiyot nazaryasi fanidan ishlagan slaydi. REJA:
02
03
01
Iste'molchi xulq nazariyasi
Naflilik
Naflilik nazariyasining asosiy qoidalari.
Iste'molchi xulq nazariyasi
Iste'molchilar sifatida odamlar o'zlarining didlari va afzalliklari bilan bir-biridan juda farq qiladi, ya'ni har qanday tovarga nisbatan yoqishi va yoqmasligi. Shunga asoslanib, imtiyozlar talabga ta'sir qiladi va shuning uchun tovar ishlab chiqaruvchilar. Iste'molchining mahsulot ishlab chiqarishga ta'sir o'tkazish qobiliyati iste'molchilar suvereniteti deb ataladi. Suverenitetning zaruriy sharti - iste'molchining tanlov erkinligi.
Iste'molchi xulq nazariyasi
Iqtisodiy nazariya ratsional iste'molchining xatti - harakatlarini o'rganadi. Iste'molchining ratsionalligi - bu odamning o'zi uchun mavjud bo'lgan tovar va xizmatlarning barcha kombinatsiyalarini taqqoslash va ulardan eng maqbulini tanlash qobiliyatidir.Iste'molchilar tanlovi ehtiyojlar, imtiyozlar, daromad va narxlarga asoslanadi. Iste'molchilarning xatti-harakatlari ularning tovarlari va shaxsiy imtiyozlarini hisobga olgan holda turli xil tovarlarga bo'lgan iste'mol talabini shakllantirish jarayoni.
Iste'molchi xulq nazariyasi
Ko'rinib turibdiki, iste'molchi o'z foydasi uchun mahsulotni o'ziga xosligi uchun sotib oladi, uni foydali deb atashadi.Umumiy va marginal foydaliligini ajrating.Iqtisodiy tovarning umumiy foydaliligi iste'mol qilinadigan tovarning barcha tarkibiy qismlarining umumiy foydaliligi.
Naflilik
Naflilik — moddiy va maʼnaviy neʼmatlar, tovarlarning oʻz xususiyatlariga koʻra, ehtiyojlarni qondirish xossasi; tovarlar va xizmatlarni isteʼmol qilishdan har bir shaxs ola-digan muayyan qoniqish. Iqtisodiy nazariyaning asosiy tushunchalaridan biri. N. darajasi — subʼyektiv tushuncha, u shaxsning manfaati, u yoki bu neʼmatga intilishiga bogʻliq. Neʼmatlarning inson uchun muhimligi va ahamiyati ularning inson uchun nafliligiga — ular qondiradigan ehtiyojlarning ehtiyojlar tartibidagi oʻrniga, darajasi va ahamiyatiga bogʻliq.
Naflilik
Har qanday neʼmatlarning N. darajasi uning tabiiy xossalariga, sifatiga bogʻliq. Mahsulot nafliligi oʻsishi uchun uning tabiiy va sunʼiy yaratilgan xossalari sifatini yaxshilash lozim. Mac, buyumning sifati yaxshilanib xizmat qilish muddati 2-marta ortsa, uning nafliligi 2-marta ortib, oldingisiga nisbatan 2-marta koʻproq ehtiyojni qondiradi. Shuning uchun ham iqtisodiy oʻsishning muhim omili mahsulot sifati va uning N. darajasini oshirishdir. Ayrim tovarlardan qoniqish yakka qoniqishdir, ammo tovarlarni isteʼmol etishda umumiy qoniqish ham paydo boʻladi.
Naflilik
Umumiy N. — isteʼmol qilinadigan boyliklarning barcha tarkibiy qismlari boʻyicha nafliligidir. Umumiy N. tovarlar guruhiga daxldor va kishilar talabini tez oʻzgartiradi. Umuman, tovarlar xilma-xil boʻlganda N. pasayishga moyil boʻladi. Tovarlarning naf keltirish xususiyati — isteʼmol etish jarayonida isteʼmolchida qoniqish hosil eta olishi, yaʼni haridorning individual didiga qarab ehtiyojni qondira olishidir. Tovarning naf keltirishi qanchalik yuqori boʻlsa, shunchalik narxning qiymatdan uzilishi ham yuz beradi. Ammo bunday hol kam uchraydi, chunki tovarlar gʻoyat koʻp boʻlganidan ayrim tovarlar nafliligi oʻta yuqori boʻlmaydi, oʻrinbosar tovarlardagi N. uni tutib turadi.
Iste`molchi tanlovi.
Bozor talabining shakllanishi asosida shaxsiy (individual) talab yotadi, ya`ni alohida iste`molchining talabi, har bir shaxs o`zining fiziologik ehtiyojlarini qondirish uchun qandaydir mahsulotdan, qanchadir sotib olishi kerak, sotib olish uchun ma`lum miqdorda mablag`i bo`lishi kerak. Iste`molchining mablag`i chegaralangan. Iste`molchi har doim tanlov oldida turadi: qaysi mahsulotdan qancha olishi kerak.
Naflilik nazariyasining asosiy qoidalari
Iste`mol nazariyasida iste`molchilar ma`lum didga, xohishga ega va ular bu xohish va didlarini qanoatlantirishda byudjetlari (daromadlari) bilan chegaralangan. Bunday holatda ular ne`matlar majmualaridan, maksimal naf keltiradigan majmuani tanlashga harakat qiladi.
Iste`mol nazariyasida iste`molchining daromadi chegaralangan; iste`molchilar tomonidan sotib olinadigan ne`mat narxi uning miqdoridan bog`liq emas; iste`molchilar nafligini to`liq biladi, iste`molchi maksimal naf beruvchi ne`matlar majmuasini tanlaydi, deb faraz qilinadi.
E’tiboringiz uchun rahmat
Do'stlaringiz bilan baham: |
