Bu kabi munosabatlardan suvga bo`lgan eъtiborni odat ko`rinishi emas, balki qonuniyat darajasidagi holat deyish mumkin

 Suv ayirg‘ich ko‘priklar 

Qadimgi 

gidrotexnika 

inshootlari ustida so‘z yuritilar 

ekan,  pishiq  g‘isht  va  suvga 

chidamli 

binokorlik 

qorishmalaridan  qurilgan  suv 

ayirg‘ich  ko‘priklar  ustida, 

umumiy  tarzda  bo‘lsa  ham, 

alohida 

to‘xtalib 

o‘tish 

maqsadga muvofiqdir. Chunki 

ular  O‘rta  asrlarda    suvdan 

foydalanishning 

taraqqiyot 

darajasi  va  uning    rivojlanish 

tarixi    haqida    ba’zi  bir  aniq 

ma’lumotlarni 

byeradi. 

Bunday 

 

inshootlar  

manbalarda  "Qantara",  "sari 

pul", "puli sangin", "tosh ko‘prik", "g‘isht ko‘prik" nomlari ostida  tilga 

olingan.  Mana  shunday    g‘isht  ko‘priklardan  biri  Zarafshon  daryosi 

ustiga    qurilgan  Shayboniyxon  suv  ayirg‘ich    ko‘prigidir.  Bu  

inshootning  qoldig‘i  Samarqand    shahri  markazidan  7-8  km  shimoli-

sharqda  daryoning  so‘l  qirg‘og‘ida  joylashgan.  Adabiyotlarda  u  "Amir 

Temur  ravog‘i",  "Puli  SHodmon  Molik"  va  "Abdullaxon  ko‘prigi" 

nomlari bilan ham tilga olinadi.  

Kamoloddin  Binoiyning  "SHayboniynoma"  asarida  yozilishicha  bu 

inshoot  1502  yili  SHayboniyxon  tomonidan  qurilgan.  Bizning 

davrimizgacha  uning  faqat    bir  ravog‘igina  saqlangan.  Adabiyotlarda 

ushbu  inshoot  dastavval  8,10  yoki  16  ravoqli    bo‘lgan  degan 

ma’lumotlar  uchraydi.  Har  holda  XIX  asrning  40-yillarida  uning  uch 

ravog‘i butun bo‘lgan. 

Ko‘prikning ustki  o‘tiladigan  yo‘l qismining eni  7  m dan  ortiqroq 

bo‘lib, uning ikki cheti pishiq g‘ishtdan, balandligi ham, qalinligi ham 1 

metrlik  g‘ov  qilib  ishlangan.  G‘ovlar,  shubhasiz  ko‘prik  usti 

qatnovchilarining 

shaxsiy 

xavfsizligini 

ta’minlash 

maqsadida 

o‘rnatilgan.  Shunday  qilib,  Shayboniyxon  suv  ayirg‘ich  ko‘prigining 

saqlangan qismlari o‘lchamlariga qaraganda, bu inshootni bunyod qilgan 

XVI  asr  me’mor  quruvchilari  inshootning  daryo  ichida  o‘rnatilgan 

ustunlaridan  tortib  har  bir  ravog‘i  va  ustki  yo‘l  qismlarining