Бозор шароитида аграр муносабатларни тартибга солишнинг ўзига хос хусусиятлари

Бозор шароитида аграр муносабатларни тартибга солишнинг ўзига хос хусусиятлари

Тайёрлади: Каримов Охунжон

Абдуллаев Мақсудхўжа

Аминов Достон

Режа: 1. Бозор муносабатларига ўтиш шароитида аграр қонунчилик. 2. Ерга оид муносабатларни ҳуқуқий тартибга солиш. 3. Озиқ-овқат бозорини ҳуқуқий тартибга солиш. 4. Қишлоқ хўжалигида хусусийлаштиришнинг ўзига хос хусусиятлари.

Аграр ҳуқуқи соҳаси

Аграр ҳуқуқини қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқариши билан боғлиқ бўлган ер, мулкий, меҳнат, ташкилий-бошқарув муносабатларини тартибга солувчи ҳуқуқий қоидалар ва институтларни жамловчи мажмуавий ҳуқуқ соҳаси сифатида тавсифланади.

Аграр ҳуқуқининг предмети

Аграр ҳуқуқ предмети бўлиб, яъни у томонидан тартибга соладиган ижтимоий муносабатлар бўлиб, биринчидан, ер-ҳуқуқий муносабатлар; иккинчидан, меҳнат-ҳуқуқий муносабатлар; учинчидан, мулкий-ҳуқуқий муносабатлар; тўртинчидан, ташкилий-бошқарув муносабатлари ҳисобланади.

Аграр ҳуқуқи тамойиллари

• иштирокчиларининг тенг ҳуқуқлилиги.

• ишлаб чиқаришни ташкил этишдаги мустакиллигини таъминлаш

• ҳуқуқий кафолатлар тизимини такомиллашуви

• ишлаб чиқаришининг турли хил мулкчилик ва турли хил хўжалик юритиш шаклини жорий этиш

• экологик йўналишининг устунлиги

• қишлоқ хўжалигининг устиворлик тамойили

• давлатнинг тартибга солиш функциясини мустаҳкамланиши

• ерларга нисбатан давлат мулкчилигини сақлаб қолиш тамойили

• демократия ва қонунчиликни таъминлаш тамойили

Ўзбекистон Республикасида бозор ислоҳотларига ўтиш уч босқичда амалга оширилди:

Илк босқич: Бозор иқтисодиётига ўтишнинг дастлабки асослари яратилди.
Иккинчи босқич: Қонунлар ва тегишли Ҳукумат қарорлари қабул қилиниб, меъёрий ҳужжатлар тасдиқланди
Учинчи босқич: Ислоҳотларнинг учинчи босқичи 2000 йилдан бошланди.

Ислоҳотларнинг биринчи босқичи

• Бу босқичда устувор йўналиш қилиб шахсий томорқа хўжаликларини ривожлантириш белгиланган эди. Улар ихтиёридаги ер майдонлари 1989-1995 йилларда икки баробарга кўпайди.
• Тармоқда мулкни давлат тасарруфидан чиқаришга ва хусусийлаштиришга муҳим аҳамият берилди.

Ислоҳотларнинг иккинчи босқичи

• «Ер кодекси», «Қишлоқ хўжалик кооперативи (ширкат хўжалиги) тўғрисида», «Фермер хўжалиги тўғрисида», «Деҳқон хўжалиги тўғрисида»ги қонунлар ва тегишли Ҳукумат қарорлари қабул қилиниб, меъёрий ҳужжатлар тасдиқланди.
• Қишлоқ хўжалигида ишлаб чиқаришни ташкил этишнинг халқаро андозалар ва халқимиз турмуш тарзига мос келадиган ширкат, фермер ва деҳқон хўжаликларидан иборат модели танланди.

Ислоҳотларнинг учинчи босқичи

• Товар ишлаб чиқарувчиларнинг иқтисодий эркинлигини янада кенгайтириш ва давлат буюртмаси бўйича етиштирилаётган маҳсу-лотларга баҳо белгилашда дунё бозори нархларига мос келувчи тизимни шакллантириш;
• Ширкат хўжаликларини, биринчи навбатда паст рентабелли ва зарар кўриб ишлаётган корхоналарни фермер хўжаликларига айлантириш асосида қайта ташкил этиш механизми жорий этилиши;
• Қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари ишлаб чиқарувчиларига хизмат кўрсатувчи замонавий инфратузилма тизимининг барпо этилиши билан характерланади.

Аграр ҳуқуқи усули

ЭЪТИБОРИНГИЗ УЧУН РАҲМАТ