Bozor segmentatsiyasi va xaridorlar turlari Bozor segmentatsiyasining mohiyati va uning ahamiyati

Savdo ko‘rsatkichlari: savdogar va xaridor o‘rtasidagi o‘xshashliklar; xatarga munosabatlari; o‘zgaruvchanliklari
Iste’mol buyumlari xaridorlari segmentatsiya belgilari juda xilma-xildir, bu belgilarni tanlash jarayoni juda murakqab.
1.Geografik belgilar o‘zi ma’muriy chegaralanishini, erni holatiga qarab bo‘linishini, iqlimiy, xududiy, viloyat, rayon bo‘linishlarni o‘z ichiga kiritadi.
Masalan, xaridor qaysi ma’muriy territorial chegarada ko‘proq joylashgan. Respublikamizda 13 ta territorial bo‘linmalar bor. Bu bo‘linmalar bir-biridan aholini zichligi, soni va ijtimoiy-iqtisodiy darajasi bo‘yicha farq qiladi. Aholining ham sotib olish imkoniyatlari xar xil.
SHuningdek, bu territorial bo‘linmalar erning holatiga qarab ham bir necha guruxlarga bo‘linishi mumkin. Masalan, serxosil, sersuv vodiylar, yangi o‘zlashtirilgan erlar, dasht, chul, yarim chul zonalari. Xaridorlarni segmentlarga bo‘lishda Respublikamizda hisobga olinishi zarur bo‘lgan belgilardan yana biri, aholini urbanizatsiya darajasidir. YAni hozirgi vaqtda Respublika aholisining faqat 35-40 foizini shaxarlarda yashaydi, kolgan 60-65 foizi aholi esa qishloqlarda yashaydi. Bu esa aholining tovarlarga bo‘lgan ehtiyojlarining xususiyatini aniqlashga ta’sir qiladi.
2. Demografik ko‘rsatkichlar ham iste’mol buyumlariga bo‘lgan ehtiyojlarni shakllanishiga katta ta’sir etadigan faoliyatlardan hisoblanadi. CHunki xaridorlarning yoshi o‘zgarishi bilan tovarlarga munosabati o‘zgaradi.
A. Amalietda yosh mezonidan ham keng foydalaniladi. Keyingi vaqtlarda bozorning eng avjlangan sektoriga aylangan yoshlar sektori xuddi shu mezonga asoslangan va bu sektor bozorda o‘z ishtiroki uchun ko‘rash olib borayotgan juda ko‘p korxonalar diqqat-e’tiborida turadi.
Respublikamizda olib borilayotgan marketing faoliyatlarida aholi asosan 5 guruxga bo‘linadi:

0. 
   maktab yoshigacha;
   
1. 
   maktab yoshida;
   
2. 
   18-30 yoshgacha;
   
3. 
   30-50 yoshgacha;
   
4. 
   50 yosh va undan kattalar.¹