Bozor segmentatsiyasi va xaridorlar turlari Bozor segmentatsiyasining mohiyati va uning ahamiyati

Segmentlashning asosiy maqsadi bozordagi xatti-harakatlarni o‘rganib, ularning obrazini (modelini) va kelajakdagi ehtiyoj talablarni tasavvur qilishdan iborat.
Hozirgi raqobatda yutib chiqishning asosiy sharti yangi, yuqori sifatli tovar va kompleks servis tehnika xizmatlarni hamda samarali sotish usullarini qo‘llashdan iborat bo‘lib qoldi. Ana shu talablar asosida marketing tadqiqotlarining ustuvor turi iste’molchilarni o‘rganish navbatida bozorni segmentlashdan boshlanadi, chunki bozor bir xil sub’ektlardan tashkil topgan emas.
Xar kanday firma uning tovarlari birdaniga xamma xaridorlarga yokishi mumkin emasligini tan oladi. Ushbu xaridorlar juda kup, ular turlicha masofada va bir-biridan uzlarining extiyojlari va odatlari bilan fark kiladi. Ayrim firmalar uchun bozorning belgilangan kismi yoki segmentiga xizmat kursatishga dikkatni karatish yaxshirokdir. Xar bir firma effektiv xizmat kursata olish imkoni bulgan bozorning jalb etuvchan segmentlarini aniklab olishi lozim. Sotuvchilar xar doim xam ushbu amaliyotga amal kilmaganlar. Ularning karashlari uch boskichni bosib utgan :
Ommaviy marketing. Ommaviy marketingda sotuvchi bitta tovarni barcha xaridorlar uchun birdaniga ommaviy ishlab chikarish, ommaviy taksimlash va ommaviy sotishni ragbatlantirish bilan shugullanadi. Ushbu yondashuvda ishlab chikarish xarajatlari va narxlar maksimal pasaytirilishi va maksimal katta potensial bozor shakllanishi lozim.
Tovarli-differensiallashgan marketing. Ushbu xolda sotuvchi bir yoki bir necha tovarni turlicha xususiyatlar bilan, turlicha kurinishlarda, turli xil sifatda va turli ulchamlarda ishlab chikaradi. Ushbu tovarlar nafakat bozorning turli segmentlariga yokishga, balki xaridorlar uchun xilma-xillikni yaratishga karatilgandir.
Maksadli marketing. Ushbu xolda sotuvchi bozor segmentlari urtasida chegarani aniklaydi va ulardan bir yoki bir nechtasini tanlab oladi, tanlab olingan segmentlarni xar biri uchun aloxida tovarlar va marketing komplekslarini ishlab chikadi.
Bugungi kunda ommaviy va tovarli-differensiallashgan marketing metodlaridan sotuvchiga mavjud marketing imkoniyatlarini tulikrok aniklashda yordam beruvchi maksadli marketinga utilmokda.
Maksadli marketing uch asosiy tadbirni utkazilishini talab kiladi