Bozor iqtisodiyotini tartibga solish. Davlatning iqtisodiy roli

Natural daromadlar.

• Mexnat haqi hisobiga olinadigan va uy (oila) xo`jaligida ishlab chiqarilib o`z iste`moli uchun foydalaniladigan mahsulotlardan iborat bo`ladi.

Aholi daromadlari darajasini tahlil qilishda nominal, ixtiyoridagi va real daromad tushunchalaridan foydalaniladi.
Nominal daromad - aholining ma`lum vaqt oralig`ida barcha pul shaklida olish mumkin bo`lgan daromadlari qismi.
Ixtiyoridagi daromad- nominal daromaddan soliqlar va boshqa majburiy to`lovlar chiqarib tashlangandan keyin qolgan qismi.
Real daromad darajasini belgilab beruvchi omillar.

• Nominal daromad summasi

• Narx darajasi

• Soliqlar va boshqa to`lovlar miqdori

Aholi nominal daromadi manbalari.

• Ishlab chiqarish omillari hisobiga olinadigan daromad

• Davlat yordami dasturlari hisobiga olinadigan pul mablag`lari

• Moliya –kredit tizimi orqali olinadigan pul daromadlari

Real daromad- nominal daromadning sotib olish layoqati yoki unga xarid qilish mumkin bo`lgan tovarlar va xizmatlar miqdori.
Aholining moliya- kredit tizimi orqali olinadigan pul daromadlari.

• Sug`urta bo`yicha to`lovlar
• Omonatlar hisobiga foizlar
• Aksiya hisobiga olinadigan dividend
• Latareya yutuqlari
• Obligasiyalar bo`yicha foizlar
• Zayo`m to`lovlari
• Shaxsiy uy qurilishiga beriladigan ssudalar
• Har xil qoplovchi to`lovlari.

Daromadlar tengsizligi aholi daromadlarining o`rtacha darajasidan, alohida oilalalar , aholi qatlamlari va guruhlari daromadlarining farq qilishlik darajasini ko`rsatadi.

• Dunyo mamlakatlari bo`yicha
• Alohida mamlakatlar darajasida
• Ma`muriy – hududiy birliklar darajasida

Daromadlar tengsizligini keltirib chiqaruvchi umumiy omillar.

• Kishilarning umumiy layoqatidagi( jismoniy, aqliy va estetik) farqlar.
• Ta`lim va malakaviy tayorgarlik darajasidagi farqlar.
• Tadbirkorlik mahorati va tahlikaga tayyorgarlik darajasidagi farqlar .
• Bozorda hukmronlik qilish layoqati
• Mulkka egalik qilishdagi farqlar.
• Omad, tasodif va boshqa favqulodda holatlar.