Bozor iqtisodiyoti nazariyasi y bob. Bozor iqtisodiyotining mazmuni va amal qilis

Z
a
m
o
n
a
v
iy
 
b
o
zo
r 
x
o
'j
a
li
g
i 
m
o
d
e
ll
a
r
i
165
2-
ch
izm
a.
Z
am
o
n
av
iy
b
o
zo
r 
x
o
‘ja
lig
i 
m
o
d
e
ll
a
ri
.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Shu o‘rinda ta'kidlash Iozimki, ba’zi bir o‘quv adabiyotlarida bozor 
iqtisodiyotini bosqichlarga ajratishda ma’lum noaniqlik, chalkashlik- 
larga yo‘l qo‘yilgan. Jumladan, D. Tojiboyeva uning dastlabki 
(«kurtak»), erkin, tartibga solinuvchi va deformatsiyalashgan bosqich- 
larini ajratib ko'reatadi2.
Bozor iqtisodiyotni bunday bosqichlarga ajratilishi, fik- 
rimizcha, quyidagi mulohazalarning kelib chiqishiga sabab 
boMadi:
Birinchidan, 
bozor 
iqtisodiyoti 
munosabatlarining 
shakllanishi turli mamlakatlarda turli tarixiy davr va sharoit- 
larda turlicha kechgan. Natijada, alohida bosqich sifatidagi 
dastlabki, «kurtak» bozor iqtisodiyotning umumiy iqtisodiy 
manzarasi uning amal qilishining nazariy qoida va xususiyat- 
larini aniq tarzda ajratish va ifodalash mushkul. Shunga ko'ra, 
mazkur bosqich o ‘zining mohiyatini klassik bozor iqtisodiyoti 
bosqichida toMiq ifodalaydi, degan xulosa o ‘rinlidir. Ikkinchi- 
dan, deformatsiyalashgan bozor iqtisodiyoti bosqichining 
ajratib ko‘rsatilishi mantiqqa zid hisoblanadi. Chunki, mual- 
lifning o ‘zi tom onidan keltirilgan yorqin misol — m a’muriy 
buyruqbozlikka asoslangan totalitar, markaziy rejalashtiradigan 
tizim — o‘z nomiga ko‘ra hech qanday bozor iqtisodiyoti 
emas, balki ma’muriy buyruq-bozlikka 
asoslangan iqtisodi- 
yotdir.
Bozor iqtisodiyotida yuqorida tilga olingan belgi va tartib- 
lar bilan birga, barcha hozirgi zamon iqtisodiy tizimlariga xos 
boMgan bir qator shart-sharoitlar boMishi taqozo qilinadi. Bu- 
lar quyidagilar: ilg‘or texnologiya va yangi texnik vositalardan 
keng miqyosda foydalanish; ishlab chiqarishning ixtisoslash- 
ishi.
2 
D . T ojib o y ev a. Iqtiso d iy o t n azariyasi. O liy o ’quv y u rtlari talab alari 
u c h u n o ’q u v q o 'lla n m a . / A kad. M . S h arifx o ’jay ev n in g ilm iy ta h riri o stid a. 
- Т .: « O ’q itu v c h i» , 2002, 6 1-63 b etlar.
166
www.ziyouz.com kutubxonasi

---