Bozor iqtisodiyoti bo‘lg‘usi iqtisodchilardan iqtisodiy voqeliklarni, iqtisodiy

O’zbekistonda tashqi savdo aylanmasi va uning tarkibi, 

(% hisobida)

96

. 

30.3-jadval  

Ko’rsatkichlar 

2000 

2002 

2005 

2008 

2012 

2015 

2016 

Tashqi 

savdo 

aylanmasi 

Eksport 

Import 

 

100,0 

52,5 

47,5 

 

100,0 

52,4 

47,6 

 

100,0 

56,9 

43,1 

 

100,0 

60,7 

39,3 

 

100,0 

54,2 

45,8 

 

100,0 

49,4 

50,6 

 

100,0 

50,1 

49,9 

Eksport - jami 

Shu jumladan: 

Tovarlar 

Xizmatlar 

 

Import - jami: 

Shu jumladan: 

Tovarlar 

Xizmatlar 

100,0 

 

86,3 

13,7 

 

100,0 

 

91,5 

8,5 

100,0 

 

84,1 

15,9 

 

100,0 

 

89,4 

10,6 

100,0 

 

87,8 

12,2 

 

100,0 

 

89,6 

10.4 

100,0 

 

89,6 

10,4 

 

100,0 

 

94,3 

5,7 

100,0 

 

83,8 

16,2 

 

100,0 

 

93,9 

6,1 

100,0 

 

74,8 

25,2 

 

100,0 

 

92,3 

7,7 

100,0 

 

73,7 

26,3 

 

100,0 

 

93,4 

6,6 

 

Xalqaro savdo bir qator o‘ziga xos xususiyatlarga ega: 

1.  Iqtisodiy  resurslarning  harakatchanligi  mamlakatlar  o‘rtasida,  mamlakat 

ichidagiga  qaraganda  ancha  past  bo‘ladi.  Masalan,  ishchilar  mamlakat  ichida 

viloyatdan  viloyatga,  hududdan  hududga  erkin  o‘tishi  mumkin.  Mamlakatlar 

o‘rtasidagi  til  va  madaniy  to‘siqlar  haqida  gapirmaganda  ham,  immigratsion  qo-

nunlar  ishchi  kuchining  mamlakatlar  o‘rtasidagi  migratsiyasiga  qattiq  cheklashlar 

qo‘yadi.  Soliq  qonunchiligidagi,  davlat  tomonidan  tartibga  solishning  boshqa 

tadbirlaridagi  farqlar va boshqa qator  muassasaviy to‘siqlar real kapitalning  milliy 

chegara orqali migratsiyasini cheklaydi. 

2.  Har  bir  mamlakat  har  xil  valyutadan  foydalanadi.  Bu  mamlakatlar 

o‘rtasida xalqaro savdoni amalga oshirishda muayyan qiyinchiliklar tug‘diradi. 

                                                             

96

 

Ўзбекистон Республикасининг расмий статистик маълумотлари асосида ҳисобланган. 

 

 

---

483 

3.  Xalqaro  savdo  siyosiy  aralashuv  va  nazoratga  mahkum  bo‘lib,  bu  ichki 

savdoga  nisbatan  qo‘llaniladigan  tadbirlardan  xarakteri  va  darajasi  bo‘yicha 

sezilarli farqlanadi. 

Qiyosiy  ustunlik  nazariyasiga  ko‘ra  erkin  savdo  tufayli,  jahon  xo‘jaligi 

resurslarni  samarali  joylashtirishga  va  moddiy  farovonlikning  yuqori  darajasiga 

erishishi mumkin. 

Biroq